یکی از دردناک ترین بیماری های جنسی واژینیسموس است. این بیماری در زنان به وجود می آید اغلب زنان، واژینیسموس را به صورت انقباض و درد ناگهانی، در هنگام نزدیکی، توصیف می کنند. این مشکل ناشی از انقباض خود به خود و غیرارادی عضلات کف لگن است و اراده فرد در آن نقشی ندارد. که دخول هر چیزی به داخل واژن را برای زنان دردناک و تا حدی غیر ممکن می سازد. این واکنش ممکن است در معاینه زنانه نیز ظاهر و مانع ورود اسپکولوم – وسیله معاینه داخلی – به داخل واژن شود.
به کسانی که این علائم را دارند توصیه می شود که حتما به متخصص زنان مراجعه کنند.
این وضعیت نتیجه گرفتگی غیرارادی مداوم یا مکرر عضلات یک سوم خارجی واژن است که مانع مقاربت جنسی می شود. این وضعیت ممکن است به صورت مشکل پایدار برای دخول رخ دهد. با وجود اینکه زن موافقت خود را ابراز یا حتی برای انجام دخول، تلاش می کند، واژینیسموس، در شدیدترین حالت می تواند نزدیکی و دخول را غیرممکن سازد و منجر به درد شدید شود.
در برخی موارد این انقباض به حدی شدید است که باعث بسته شدن خود به خود پاها و انقباض شدید همه بدن، افزایش ضربان قلب، تنفس و افت فشار خون شود. در حال حاضر منابع علمی دلایل واضحی را برای واژینیسموس مشخص نکرده اند. باید گفت عمده ترین علت این اختلال، علل روانی است. به نظر می رسد تجربه دردناک و انتظارات منفی درباره دخول واژینال، مثلا ترس از پارگی و خونریزی شدید، موجب بروز افکار ترسناکی در ذهن فرد می شود که به دنبال آن، ترس از دخول و درد همراه با مقاربت ایجاد می شود و زن برای مقابله با این ترس، از همه فعالیت هایی که مربوط به دخول واژینال است پرهیز می کند.
تلاش های گهگاه زن و همسرش برای دخول واژینال، با انقباضات واکنشی عضلات لگن روبرو می شود که مانع دخول خواهد شد و عدم توانایی دخول، به نوبه خود باعث تشدید افکار و انتظارات منفی می شود. معمولا هر چه تلاش برای ادامه فعالیت جنسی بیشتر باشد، پاسخ واکنشی شدت بیشتری می یابد و درد و سفتی تشدید می شود.
انواع واژینیسموس
زنان ممکن است در هر سن و مرحله ای از زندگی شان، واژینیسموس را تجربه کنند. این عارضه براساس زمان شروع و بروز درد و گروه عمده اولیه و ثانویه تقسیم بندی می شود. واژینیسموس اولیه به مواردی اطلاق می شودکه زن در اولین تجربه جنسی دچار انقباض واژن شود و مرد در هنگام دخول با مانع مواجه می شود.
این عارضه، علت مشکلی به نام ازدواج به وصال نرسیده است که در طی آن زوج هرگز موفق به نزدیکی نشده اند. زنان دچار این عارضه ممکن است در هنگام معاینه واژینال نیز دچار انقباضات مشابهی شوند. واژینیسموس ثانویه، به تجربه انقباضات واژن بعد از یک دوره رابطه جنسی موفق گفته می شود و زن ممکن است پس از سال ها انجام رابطه جنسی بر اثر مشکلی مانند عفونت و واکنش های روانی نسبت به همسر و فعالیت جنسی، دچار درد و انقباض در هنگام دخول شود. ممکن است علت اولیه درمان شود یا بهبود یابد اما واژینیسموس ناشی از آن همچنان باقی بماند و دخول را دردناک یا غیرممکن سازد یا حتی در رسیدن فرد به ارگاسم، اختلال ایجاد کند.
علل واژینیسموس
تجربیات زندگی برای افراد گوناگون، متفاوت بوده است و بدن برخی زنان با واژینیسموس به انجام فعالیت جنسی واکنش نشان می دهد. مقاربت شتابزده در شب اول ازدواج و تجربه دردناک ناشی از این مسئله، ناآگاهی از آناتومی و عملکرد دستگاه تناسلی زن و نیز ناآشنایی با روش های فعالیت جنسی، از عمده ترین علت هایی هستند که باعث بروز این اختلال می شوند. بعضی از علت های واژینیسموس در زیر آمده است:
– سابقه بیماری، جراحی و مداخلات پزشکی
– تفاوت های فرهنگی زن و شوهر درباره روابط جنسی
– ترس از آسیب و صدمه شدید در طی نزدیکی
– اطلاعات غلط و ناآگاهی درباره فعالیت جنسی یا احساس گناه در این مورد
– دریافت اطلاعات غلط از والدین و همسالان درباره روابط و فعالیت جنسی
– سابقه خشونت و سوء استفاده جنسی
– سابقه دخول ناموفق
– ترس از عفونت
– ترس از بارداری و …
نقش عضلات کف لگن در بروز واژینیسموس
عضلاتی که در بروز این عارضه نقشی کلیدی ایفا می کنند، دسته ای از عضلات کف لگن هستند که به گروه پوبوکوکسیژیوس معروفند. این عضلات در عملکرد جنسی و دستگاه ادراری و خروج مدفوع در زنان، نقش عمده ای دارند. در واژینیسموس، همراهی ذهن و بدن با یکدیگر، موجب ایجاد پاسخ شرطی عضلات می شود و بدن با انقباض این ماهیچه ها، لگن را از آسیب فرضی ناشی از نزدیکی حفظ می کند.
پیشگیری واژینیسموس
معاینه لگن به وسیله یک پزشک و مشاوره قبل از شروع فعالیت جنسی می باشد.
درمان واژینیسموس
اصول کلی
آزمون‌های تشخیصی می‌توانند شامل معاینه لگن برای رد کردن اختلالات فیزیکی باشند (ممکن است برای معاینه دقیق احتیاج به داروهای خواب‌آور باشد). سابقه جنسی مهم است و شامل تجارب زودهنگام در کودکی، پاسخ‌های جنسی قبلی و فعلی، روش‌های ضد بارداری، اهداف تولیدمثلی، احساس در قبال همسر و مشخصاتی در مورد دردی که تجربه می‌کنید، خواهد بود.
درمان در ابتدا متوجه هرگونه مشکل طبی و سپس کاهش اسپاسم‌های عضلانی و مشکلات روانی خواهد بود.
برای اسپاسم‌های عضلانی، یک نوع درمان شامل گشاد کردن ملایم و تدریجی مدخل مهبل با گشادکننده‌های لاستیکی یا شیشه‌ای است. احتمالاً درمان در مطب ۳ بار در هفته لازم خواهد بود و باید در منزل حداقل ۲ بار در روز تمرین کنید.
قبل از اتساع یا تلاش برای مقاربت، به مدت ۱۵-۱۰ دقیقه در وان آب داغ بنشینید. حمام گرفتن غالباً عضلات را شل می‌کند و ناراحتی را تسکین می‌دهد. هروقت مفید باشد، حمام را تکرار کنید.
علاوه بر درمان با گشاد کردن یا در صورتی که موفقیت‌آمیز نباشد، روان درمانی یا مشاوره توصیه می‌گردد. این امر می‌تواند شامل تمرکز حس و بهبود روابط با همسر، همراه با درمان برای حل هرگونه تعارض در زندگی شما باشد.
قبل از تلاش برای مقاربت، شما و همسرتان باید از یک نرم‌کننده مثل ژل مهبلی K-Y یا روغن بچه استفاده کنید.
داروها
معمولاً برای واژینیسموس دارو لازم نیست ولی خواب‌آورها یا آرام‌بخش‌های خفیف ممکن است به مدت کوتاه تجویز شوند.
رژیم غذایی
رژیم غذایی خاصی ندارد.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید
اگر خود یا عضوی از خانواده‌تان علایم واژینیسموس را داشته باشید.
اگر علی‌رغم درمان پس از ۳ هفته علایم بهبود نیابند.
اگر بعد از درمان علایم عود کنند
توصیه‌هایی برای آقایان
تقریبا در تمام مشکلات جنسی که خانم ها از آن رنج می برند و برای درمان به پزشک مراجعه می کنند، اگر همسر حضور نداشته باشد، درمان فایده ای نخواهد داشت؛ چون درمان این مشکلات دو طرفه است. جالب است که در اختلالات جنسی مردانه هم همین طور است. افرادی که مشکلات نعوظ یا زود انزالی و … دارند، برای درمان باید با همسران شان نزد پزشک بروند. همان طور که اضطراب در زنان ایجاد واژینیسموس می کند، در مردان نیز سبب ایجاد مشکلات و ناتوانایی های جنسی خواهد شد، بنابراین بهتر است اختلالات روانی تهدیدکننده سلامت جنسی را هر دو با هم حل کنند.
بهتر است زن و مرد قبل از ازدواج به مراکز مشاوره مراجعه کنند و با یک سری مسایل مانند برخورد با همسر، مراحل نزدیکی و … آشنا شوند؛ چون خانم ها مثل آقایان نیستند. خانم ها بیشتر عاطفی هستند و مسایل شنیداری برای آنها خیلی مهم است. آنها باید سعی کنند همیشه آرام و مهربان با همسرشان صحبت کنند و اعتماد همسر را نسبت به خود جلب کنند و همان طور که دوست دارند خانم شان همیشه تمیز و آراسته باشد، خودشان هم باید از این اصل پیروی کنند و مطمئنا انجام این کارها برای خودشان هم بهتر است.