اندومتریوز چیست؟

اندومتریوز به معنی رشد بافت داخلی رحم در جایی بیرون از رحم است. لگن شایع ترین محل بروز اندومتریوز است.
در این بیماری بافت اندومتر (لایه داخلی رحم) در بیرون از محل اصلی خود (رحم) تشکیل می‌شود. این بافت می‌تواند در تمام بافت‌های بدن به جز طحال به‌وجود آید، ولی رایج‌ترین محل پدیدآمدن آن، لگن است که در این قسمت هم، تخمدان‌ها بیشتر گرفتار اندومتریوز می‌شوند.
در اندومتریوز، بافت اندومتر تغییر جا داده، اما همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد و در هر دوره قاعدگی، این بافت ضخیم می‌شود و خونریزی می‌‍کند. در اندومتریوز، بافت‌های اطراف ممکن است تحریک شوند و در نهایت موجب زخمی شدن بافت و چسبندگی گردد.

اندومتریوز می‌تواند باعث درد شدید، مخصوصا در دوران عادت ماهانه گردد. مشکلات بارداری نیز ممکن است بوجود آورد.
 

علائم اندومتریوز

– اولین علامت اندومتریوز، درد لگن می‌باشد که اغلب همراه با عادت ماهانه است. این درد با گذشت زمان بدتر می‌شود. درد لگن و گرفتگی عضلات ممکن است قبل از عادت ماهیانه شروع شده و چندین روز بعد از عادت ماهیانه ادامه داشته باشد.

– عادت ماهانه دردناک (دیسمنوره)

– درد در طی و یا بعد از نزدیکی با همسر

– درد هنگام اجابت مزاج و ادرار کردن : ممکن است این درد در طی عادت ماهیانه وجود داشته باشد.

– خونریزی بیش از حد: ممکن است در طی عادت ماهانه خونریزی بیش از حد داشته باشید و یا بین دو قاعدگی، خونریزی داشته باشید.

– نازایی در برخی زنان

– دیگر علائم شامل خستگی، اسهال، یبوست، نفخ و یا تهوع که ممکن است در طول عادت ماهیانه وجود داشته باشند.

علل اندومتریوز

در اینجا ۵ علت شایعی را که باعث می‌شوند بافت داخلی رحم در جای دیگری از بدن رشد کند، برای شما می‌گوییم.

– قاعدگی عقب گرد : بیشترین علت اندومتریوز می‌باشد. در این نوع قاعدگی، خون قاعدگی شامل سلول‌های اندومتر است که به جای آنکه از بدن خارج شوند، از طریق لوله‌های رحمی وارد حفره لگنی می‌شوند. این سلول‌های اندومتر به دیواره لگن می‌چسبند و در آنجا رشد می‌کنند و خونریزی در طول این دوره ایجاد می‌شود.

– رشد سلول‌های جنینی : این سلول‌ها، حفره‌های لگنی و شکمی را می‌پوشانند و از سلول‌های جنینی بوجود می‌آیند.

– زخم جراحی : بعد از جراحی، مانند هیسترکتومی (خارج کردن رحم) و یا سزارین، سلول‌های اندومتر ممکن است به محل برش جراحی متصل شوند.

– انتقال سلول های اندومتر: عروق خونی و یا مایع لنف ممکن است سلول‌های اندومتر را به دیگر قسمت‌های بدن انتقال دهند.

– اختلال سیستم ایمنی: ممکن است وجود اختلال در سیستم ایمنی باعث گردد که بدن نتواند بافت اندومتر را که در بیرون از رحم رشد می‌کند تشخیص داده و از بین ببرد.

عوامل خطر اندومتریوز

بسیاری از عوامل زیر خطر ابتلای به اندومتریوز را زیاد می‌کنند:

– باردار نشدن بعد از ازدواج،  ابتلای یک و یا چند نفر از اقوام نزدیک به اندومتریوز، مسدود کردن راه خروج طبیعی خون قاعدگی از بدن، سابقه عفونت لگنی، اختلال رحمی

نشانه‌های اندومتریوز به طور موقت با بارداری از بین می‌روند. همینطور این نشانه‌ها با یائسگی به طور کامل از بین می‌روند، مگر اینکه در حال مصرف استروژن باشید.

عوارض اندومتریوز

– نازایی: یکی از عوارض شایع اندومتریوز، نازایی زنان می‌باشد.

برای باردار شدن، باید تخمک آزاد شده از تخمدان، در لوله رحمی (لوله فالوپ) توسط سلول های اسپرم باردار شود و تشکیل تخم را دهد. اندومتریوز ممکن است، لوله رحمی را ببندد و تخم و اسپرم را از هم دور کند. همچنین اندومتریوز ممکن است به اسپرم و یا تخم صدمه بزند. با این حال، بسیاری از زنان با اندومتریوز خفیف تا متوسط می‌توانند باردار شوند. پزشکان توصیه می‌کنند زنان متاهلی که دارای اندومتریوز هستند، هر چه زودتر باردار شوند تا اندومتریوز بدتر نشود.

– سرطان تخمدان : زنان دارای اندومتریوز، بیشتر دچار سرطان تخمدان می‌شوند.

 تشخیص و درمان:

بعلت تعدد علائم و نشانه ها و شک به بیماریهای دیگر تشخیص ممکن است مدت زمان طولانی به تعویق افتد. در میان بیماریهای ژنیکولوژیک فقط شیوع لیومیوها از اندومتریوز بیشتراست. استاندارد طلایی جهت تشخیص این بیماری لگنی بررسی جراحی با لاپاراتومی یا لاپاراسکوپی می باشد.

روشهای درجه بندی مختلفی برای تعیین شدت بیماری ابداع شده است.

بیماران مبتلا به اندومتریوز بر حسب مرحله بیماری علائم متفاوتی را نشان می‌دهند و درمان بستگی به سن بیمار – وسعت بیماری _ شدت علائم و  همچنین باروری دارد.

معمولا درمان بعلت درد – نازایی – کاهش عملکرد مثانه ، حالب و روده‌ها ضرورت می‌یابد. این بیماری به طریقه طبی یا جراحی درمان می‌شود.

اقدامات درمانی :

در خانمی که اندومتریوز علامتی ندارد ، ممکن است به هنگام جستجوی علت ناباروری به آن مشکوک شد . برای کمک به تشخیص ، پزشک معاینه لگنی انجام خواهد داد . تشخیص ممکن است توسط لاپاراسکوپی تأیید شود که در این اقدام ، اعضای حفره لگن و شکم با استفاده از یک وسیله ، بازدید و معاینه می‌شوند . درمانهای بسیاری برای اندومتریوز وجود دارد و انتخاب روش درمانی به سن ، اعضای مبتلا ، شدت علائم و تمایل فرد به بچه‌دار شدن در آینده بستگی دارد . ممکن است درمانهای هورمونی یا جراحی پیشنهاد و توصیه شوند . در انواع خفیف ، ممکن است درمان ضرورت نداشته باشد . اگر علائم باعث درد سر و آزار هستند ، پزشک ممکن است یک نوع از چندین نوع درمان هورمونی که باعث توقف قاعدگی برای چند ماه می‌شود را توصیه نماید.