دستگاه داخل رحمی (IUD) یک وسیله فیزیکی برای پیشگیری از بارداری است که داخل رحم قرار می‌گیرد IUD .یک ابزار پیشگیری از بارداری مؤثر و و دارای کاربرد طولانی مدت است.
دو نوع IUD در دسترس است که به انواع هورمونی و غیر هورمونی معروفند. هر دو نوع با ترشح موادی به داخل سیستم تولید مثل زنان از بارداری پیشگیری می‌کنند. IUD هورمونی باعث ترشح هورمون‌های صناعی می‌شود، حال آنکه IUD غیر هورمونی مقادیر کمی مس ترشح می‌کند.
IUDs می‌توانند به طرق مختلف بر چرخه پریود زنان تأثیر بگذارند. هر دو نوع IUD می‌توانند بلافاصله پس از جاگذاری سبب ایجاد خونریزی شدید یا بی‌نظمی در خونریزی پریود شوند.
هر تغییر اضافی دیگر و علایمی که زنان تجربه کنند عمدتاً به نوع IUD مورد استفاده بستگی دارد. زنانی که از IUD هورمونی استفاده می‌کنند ممکن است دچار بی‌نظمی پریود یا پریودهای سبک‌تر شوند. زنانی که از IUD مس استفاده می‌کنند ممکن است با خونریزی بیش از میزان نرمال مواجه گردند.
زنان بر مبنای نوع IUD مورد استفاده ممکن است تغییرات مختلفی را در مورد پریود خود تجربه کنند.
IUD هورمونی
IUDهورمونی یک شکل صناعی پروژسترون به نام لوونورژسترل را به داخل رحم ترشح می‌کند.
وجود لوونورژسترل به پیشگیری از بارداری کمک می‌کند. لوونورژسترل این کار را به راه‌های زیر انجام می‌دهد:
• سفت کردن مخاط سرویکال. این کار باعث مشکل شدن حرکت اسپرم و رسیدن آن به تخمک می‌شود.
• نازک کردن اندومتریوم. اندومتریوم جدار داخلی رحم است. به طور معمول این جدار باید برای آمادگی دریافت و تغذیه تخمک بارور شده ضخیم باشد.
• پیشگیری از تخمک‌گذاری. لوونورژسترل می‌تواند مانع از رهش تخمک توسط تخمدان شود، اما نمی‌تواند این کار را مداوماً انجام دهد. ساز و کار اصلی لوونورژسترل IUD انبسته کردن مخاط سرویکال و نازک کردن اندومتریوم است.
IUD هورمونی می‌توانند علایم پریود مثل پریودهای سنگین یا طولانی مدت را کاهش دهد.
پریود زمانی رخ می‌دهد که اندومتریوم دچار ریزش سلولی می‌شود و آنها بدن را از طریق واژن ترک می‌کنند. از آنجا که لوونورژسترل باعث نازک شدن اندومتریوم می‌شود مقدار کمتری از این ماده برای ریزش وجود دارد و بنابراین پریودها ممکن است سبک‌تر و کوتاه‌تر شوند.
در حال حاضر در سطح ایالات متحد آمریکا چهار نوع IUD هورمونی در دسترس است. هر چهار نوع هورمون یکسانی دارند اما دوره زمانی کارکرد آنها متفاوت است:
• مینرا - تا 7 سال
• لیلتا - تا 7 سال
• کایلینا - تا 5 سال
• اسکایلا - تا 3 سال
IUDsکه دارای بیشترین بازه زمانی عمل هستند بیشترین مقدار لوونورژسترل را دارند. هر قدر مقدار لوونورژسترل در IUD بیشتر باشد احتمال مواجه شدن کاربر آن با پریودهای سبک‌تر یا قطع پریود بیشتر است.
IUD مسی
خلاف IUD هورمونی، IUD مسی مانع از تخمک‌گذاری نمی‌شود IUD .از طریق پیشگیری از رسیدن اسپرم به تخمک و بارور کردن آن عمل می‌کنند.
در شرایط بعیدی که در آنها بارورسازی بروز می‌کند، IUD مسی مانع از آن می‌شود که تخمک داخل اندومتریوم کاشته شود.
برخی زنان در صورت استفاده از IUD مسی ممکن است با خونریزی سنگین‌تر و طولانی‌تر مواجه شوند.
دیگر عوارض جانبی بالقوه که ممکن است پزشکان آنها را با IUD مرتبط بدانند شامل موارد زیر است:
• خونریزی بین پریودها یا لکه‌بینی
• کرامپ یا درد کمر
• بی‌نظمی پریود
عوارض جانبی مورد بحث باید به فاصله 2 تا 3 ماه از زمان استفاده از IUD مسی برطرف شوند.
آنچه انتظار می‌رود
با توجه به متغیرهای متعددی که مطرحند، تقریباً غیر ممکن است که بتوان پیش‌بینی کرد یک زن به یک IUD مشخص چطور واکنش نشان می‌دهد.
ممکن است هماهنگ شدن بدن با یک IUD تازه به هفته‌ها یا ماه‌ها زمان نیاز داشته باشد. در طول این مرحله تنظیم زنان ممکن است با موارد زیر مواجه شوند:
• لکه‌بینی
• بی‌نظمی پریود
• پریودهای سنگین‌تر از معمول
انطباق با IUD هورمونی
زنان ممکن است در دوره هماهنگ شدن بدن با IUD هورمونی خونریزی سبک‌تر و پریودهای کمتری داشته باشند. در حدود یک زن از هر 5 زن ممکن است پس از تنظیم پریود اساساً دیگر هیچ پریودی نداشته باشند.
انطباق با IUD مسی
خونریزی سنگین باید با گذشت حدود 3 ماه از گرفتن IUD مسی کاهش یابد.
از آنجا که IUDs مسی باعث ایجاد اختلال در تخمک‌گذاری نمی‌شوند، زنان می‌توانند انتظار داشته باشند که پریودهای آنان منظم شود.
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
هم IUD هورمونی و هم IUD مسی می‌توانند در زمان جاگذاری آنها توسط متخصص زنان و پس از آن عوارض جانبی ناخوشایندی ایجاد کنند.
زنان ممکن است بلافاصله پس از گرفتن IUD دچار درد موقت، خونریزی، یا سرگیجه شوند. در صورتی که علایم مزبور بیش از 30 دقیقه ادامه یابند زنان باید با پزشک خود مشورت کنند.
برخی زنان ممکن است متوجه شوند که بدن آنان IUD را پس زده یا رد می‌کند. در برخی موارد قسمتی از IUD ممکن است از رحم جدا شود یا دیواره رحم را سوراخ کند. در صورت بروز چنین اتفاقاتی پزشک باید بلافاصله IUD را از بدن زن خارج سازد.
همچنین در موارد نادر امکان آن هست که زنان در عین داشتن IUD باردار شوند. این وضعیت می‌تواند به بروز پیامدهای جدی برای سلامت مثل بارداری خارج از رحم و عفونت منجر شود.
در مجموع زنان دارای IUD در صورت مواجه شدن با موارد زیر باید تحت مراقبت پزشکی قرار گیرند:
• پریودهای بی‌نظم یا به شکل غیر معمول سنگین پس از گذشت 6 ماه اول جاگذاری IUD
• از دست دادن پریود به مدت 6 هفته یا بیشتر
• علایم بارداری
• احساس درد هنگام سکس
• ترشحات واژن غیر معمول یا بدبو
• درد شکم
• تب
• لرز
تغییر روش پیشگیری از بارداری
زنان مایل به تغییر روش پیشگیری از بارداری باید در مورد گزینه‌های موجود برای خود با متخصص زنان مشورت کنند. پزشک ریسک ایجاد عوارض جانبی را در مورد زن ارزیابی خواهد کرد. برخی عوامل که پزشک مورد ملاحظه قرار می‌دهد عبارتند از:
• تاریخچه پزشکی زن
• وضعیت فعلی سلامت زن
• هر دارویی که زن مصرف می‌کند
خطر بارداری ناخواسته در زمانی که زنان اقدام به تغییر روش پیشگیری از بارداری می‌کنند افزایش می‌یابد. پزشکان می‌کوشند تا با استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری دارای همپوشانی از شکاف مورد اشاره در کنترل بارداری پیشگیری کنند.
مردم باید تا زمان اثرگذاری روش‌های جدید پیشگیری از بارداری استفاده از دیگر اشکال پشتیبان پیشگیری مثل کاندوم را در دستور کار قرار دهند.
نکته:
IUDs گزینه‌های ایمن و مؤثری برای پیشگیری از بارداری هستند IUD .از طریق رهش هورمون یا مقادیر بسیار کم مس به داخل سیستم زادآوری زنان از بروز بارداری پیشگیری می‌کنند.
زنان دارای IUD هورمونی ممکن است با پریودهای کمتر و خونریزی‌های پریود سبک‌تر مواجه شوند. از سوی دیگر، زنان دارای IUD مسی ممکن است در طول چند ماه اول استفاده از IUD خونریزی‌های سنگین داشته باشند.
اگرچه مورد نادری است، این احتمال وجود دارد که زنان دارای IUD باردار شوند. هر زنی که دچار علایم بارداری باشد باید تست بارداری داده و بلافاصله به پزشک متخصص زنان مراجعه کند. بارداری در شرایط داشتن IUD می‌تواند خطر پیامدهای جدی را برای زنان افزایش دهد.
هر زنی که در صدد تغییر روش پیشگیری از بارداری باشد باید با متخصص زنان مشورت کند.