یکی از بخش های مهم دستگاه تناسلی زنان که در باروری نقش مهمی را ایفا می کند، لوله رحم یا لوله فالوپ است. این بخش، شامل دو لوله ساده می باشد که در دو سمت بخش بالای رحم قرار دارند و از رحم به تخمدان ها منتهی می شوند. تخمک بعد از تخمک گذاری و خارج شدن از تخمدان از طریق این لوله ها وارد رحم می شود. یکی از روش های پیشگیری از بارداری که یک روش دائمی محسوب می شود بستن این لوله هاست که به آن توبوکتومی نیز گفته می شود که از طریق یک جراحی ساده و کم خطر صورت می گیرد. در این روش لوله های رحم بسته و از انتقال تخمک به رحم جلوگیری و همچنین با جلوگیری از رسیدن اسپرم به لوله رحم مانع لقاح می شوند. برای انجام این کار روش های جراحی متفاوتی وجود دارد که فرد با بررسی و مشورت لازم می تواند روش مورد نظر خود را انتخاب کند.
مزایای بستن لوله های رحم
بستن لوله های فالوپ نسبت به دیگر روشهای پیشگیری از بارداری مزایای خاص خود را دارد. از مهم ترین مزایای این روش پیشگیری از بارداری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• یک روش پیشگیری دائمی از بارداری می باشد.
• تاثیر آن بعد از عمل سریع می باشد.
• به مراقبت های روزانه نیاز ندارد.
• در فعالیت های جنسی فرد اختلال ایجاد نمی کند.
• عدم ایجاد عارضه خاص برای سلامتی فرد در دراز مدت.
• میزان ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش می دهد.
• روشی ارزان است.
معایب بستن لوله های رحم
• نیاز به عمل جراحی دارد.
• در صورت نیاز به برگشت باروری، عمل برگشتی پرهزینه و دشوار خواهد بود.
• از انتقال بیماری های جنسی و عفونی جلوگیری نمی کند.
بستن لوله های رحم به چه افرادی توصیه می شود؟
• افرادی که بارداری برای سلامت و جان آنها خطرناک می باشد.
• افرادی که به هیچ وجه علاقه ای به فرزند دار شدن ندارند.
• افرادی که قادر به استفاده از سایر روش های پیشگیری از بارداری نیستند.
• افرادی که تعداد فرزندان آنها کامل می باشد وبالای 35 سال سن داشته باشند. در مورد افرادی که سن آنها زیر 30 سال می باشد، با در نظر گرفتن احتمال ازدواج مجدد و... بهتر است مشاوره دقیق انجام شود و بستن لوله رحم با توجه کامل به کلیه موارد و احتیاطات لازم عمل انجام شود.
موارد منع انجام عمل بستن لوله های رحم
برخی موارد مانع از انجام جراحی بستن لوله های رحم می شوند. در این صورت جراحی باید بعد از درمان این مشکلات انجام شود. این موارد عبارتند از:
• در صورتی که فرد در سه ماهه اخیر دارای بیماری های التهابی لگن بوده باشد.
• فرد دارای سابقه بیماری قلبی حاد باشد.
• وجود خونریزی های بی مورد از واژن.
• اگر فرد مبتلا به ترومبوز وریدهای عمقی یا آمبولی ریه باشد.
• فرد دارای مشکلات دوران بارداری، زایمان و پس از زایمان بوده باشد مانند: اکلامپسی، پره اکلامپسی شدید، پارگی کیسه آب، تب زمان زایمان یا بلافاصله پس از آن، خونریزی و عفونت سایر نقاط بدن پس از زایمان.
• فرد دارای بیماری های جنسی فعال باشد.
• فرد مبتلا به سرطان لگن باشد.
• افرادی که سابقه جراحی شکم و لگن داشته باشند.
• افراد با سابقه چاقی و دیابت.
• در صورتی که فرد، سقط عفونی داشته است.
• به مدت 7 تا 42 روز پس از زایمان فرد انجام نمی شود.
انواع روش های جراحی برای بستن لوله های رحم
روش های متعددی برای انجام این کار وجود دارد که در آنها ممکن است لوله های فالوپ بریده، سوزانده و یا با وسیله یک حلقه، نوار یا کلیپس بسته شوند و به صورت بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی و توسط متخصصین زنان، زایمان و نازایی به صورت سرپایی و یا با بستری شدن یک روزه قابل انجام است. که هر کدام دارای مزایا و معایبی می باشند که فرد با مشورت و مشاوره با متخصص می تواند بهترین روش را انتخاب کند.
به طور کلی روش هایی که مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از:
1. لاپاراسکوپی
2. مینی لاپاراتومی
3. هیستروسکوپی
4. هیسترکتومی
5. لاپاروتومی
6. کولدوسکوپی
امروزه دو روش اول نسبت به بقیه روش ها بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند.
بسته به نوع انتخاب عمل ممکن است مدت زمان آن نیم ساعت تا چند ساعت طول بکشد و همچنین فرد ممکن است پس از چند ساعت و یا یک روز بستری، مرخص شود.
مراقبت های پس از عمل بستن لوله رحم
• استراحت مطلق به مدت دو تا سه روز پس از عمل.
• به مدت یک هفته فعالیت های فرد به صورت سبک باشد.
• مصرف داروهای تجویز شده توسط متخصص.
• استحمام روزانه.
• تمیز و خشک نگهداشتن محل بخیه.
• عدم انجام فعالیت جنسی حداقل به مدت یک هفته.
• افرادی که جراحی آنها از طریق واژن انجام شده است لازم است به مدت دو هفته چیزی را در داخل واژن خود نکنند تا از بروز عفونت جلوگیری شود.