ولوُواژینیت التهاب دستگاه تناسلی واژن است، که واژینیت نیز نامیده می‌شود. ولوواژینیت اختلالی شایع است و در حدود یک سوم زنان در مقطعی از زندگی خود دچار آن می‌شوند. این بیماری بیشتر در طول سال‌های باروری زنان بروز می‌کند.
انواع و علل ولوواژینیت
زنان زمانی دچار واژینیت می‌شوند که مقادیر نرمال قارچ و باکتری موجود در واژن از کنترل خارج می‌شوند. این وضعیت ممکن است به دلایل مختلف شامل تغییر هورمون‌ها، یا مصرف آنتی‌بیوتیک رخ دهد. وضعیت مزبور در عین حال ممکن است نتیجه واکنش به چیزی باشد که با مادگی یا واژن تماس پیدا می‌کند.
سه نوع شایع عفونت واژن که باعث واژینیت می‌شوند عبارتند از:
♦ عفونت مخمری
گاهی از اوقات زنان ممکن است با ازدیاد بیش از حد قارچ موسوم به سی. البیکانس یا هر یک از گونه‌های کاندیدا مواجه شوند. زنان همیشه مقداری قارچ کاندیدا در واژن خود دارند اما رشد بیش از حد آن سبب بروز عفونت مخمری و علایم واژینیت می‌شود.
♦ واژینوزیس باکتریایی
واژن سالم دارای چند نوع باکتری است که در آنجا زندگی می‌کنند. برخی از باکتری‌ها "خوب" و بعضی "بد" هستند اما این انواع بین یکدیگر تعادل برقرار می‌کنند. در صورتی که باکتری‌های بد در محیط واژن غلبه پیدا کنند زنان ممکن است دچار واژینوزیس باکتریایی شوند.
♦ تریکومونیازیس
این نوع واژینیت بر اثر یک نوع پارازیت (انگل) کوچک تک سلولی به نام تریکوموناس واژینالیس ایجاد می‌شود. زنان این انگل را از طریق داشتن رابطه جنسی با شخص دچار عفونت مزبور می‌گیرند. مردان دچار تریکومونیازیس عموماً هیچ علامتی ندارند.
در حالی که موارد مزبور معمولاً مقصر اصلی پشت اغلب موارد واژینیت محسوب می‌شوند زنان در عین حال ممکن است بر اثر موارد زیر نیز به واژینیت مبتلاء شوند:
• بیماری‌های واگیردار جنسی (کلامیدیا و سوزاک)
• ویروس‌ها، شامل هرپس و پاپیلوماویروس انسانی (HPV)
• کاهش هورمون‌ها، معمولاً در طول یائسگی یا پس از زایمان
• واکنش آلرژیک نسبت به لوبریکانت‌ها، لوسیون‌ها، مواد شوینده و غیره
علایم ولوواژینیت
به طور معمول علایم واژینیت همگی در واژن یا اطراف آن یعنی مادگی بروز می‌کنند. آنچه زن احساس خواهد کرد به علت بروز واژینیت بستگی دارد. این احتمال هست که زنان همزمان دچار بیش از یک نوع واژینیت شوند.:
علایم واژینیت شامل موارد زیر است:
• خارش
• تحریک
• سوزش
• سرخی
• ورم
• خشکی
• راش، تاول یا برآمدگی
همچنین ممکن است موارد زیر بروز کنند:
• احساس ناراحتی در زمان ادرار کردن
• درد در هنگام رابطه جنسی
• خونریزی خفیف (لکه‌بینی)
• ترشح و بوی بد
ترشح واژن به شکل غیر نرمال یکی از شایع‌ترین علایم واژینیت است. این ترشح سرنخ‌هایی در مورد علت واژینیت به پزشک ارائه می‌دهد.
ترشح ناشی از عفونت مخمری عموماً رنگ سفید داشته، فاقد بو و غلیظ، شبیه به پنیر خامه‌ای است. خارش هم عمومیت دارد.
ترشح ناشی از واژینوزیس باکتریایی سنگین‌تر از معمول بوده اما رقیق است، بویی شبیه بوی ماهی و رنگ خاکستری یا سبز دارد.
ترشح ناشی از تریکومونیازیس نیز دارای بوی ماهی است اما رنگ آن زرد مایل به سبز و گاه کف‌آلود است.
تشخیص ولوواژینیت
اگر زنی متوجه بروز تغییراتی در ترشح خود یا علایم دیگر شود، دکتر می‌تواند وضعیت را برای توصیه بهترین درمان بررسی کند. پزشک در مورد تاریخچه پزشکی، شامل سابقه جنسی زن سؤال خواهد کرد. پزشک در عین حال در مورد کاربرد چیزهایی مثل مواد شوینده یا اسپرم‌کش که می‌توانند باعث واژینیت شوند پرسش خواهد کرد.
پزشک در عین حال یک نمونه از ترشح واژن را برای بررسی زیر میکروسکپ در راستای تعیین نوع واژینیت خواهد گرفت.
اگر زنی سابقه ابتلاء به واژینیت داشته و علایم را بشناسد قادر خواهد بود تا مشکل را بدون مراجعه به پزشک برطرف کند، برای مثال، اگر در گذشته دچار عفونت مخمری شده و در مورد علایم مطمئن باشد که مرتبط به عفونت مخمری مجدد است.
درمان ولوواژینیت
این موضوع اهمیت دارد که علت بروز واژینیت به شکل دقیق مشخص گردد. برای درمان واژینیت ناشی از واکنش آلرژیک یا تحریک کننده‌های بیرونی، زنان نیاز به آن دارند که منبع مشکل را مشخص و برطرف کنند. پزشک ممکن است برای کمک به فروکش خارش یا سوزش یک کرم موضعی توصیه کند.
اگر واژینیت ناشی از یک عفونت باشد، نیاز است تا برای درمان آن داروی مناسب استفاده شود.
عفونت‌های مخمری را می‌توان با داروهای ضد قارچ علاج کرد. این داروها قرص‌هایی مثل فلوکونازول (دیفلوکان) هستند که به شکل خوراکی استفاده می‌شوند. در عین حال زنان می‌توانند از شیاف (قرصی که داخل واژن قرار داده می‌شود) استفاده کرده یا کرم ضد قارچ نسخه‌ای استفاده کنند.
کرم‌ها و شیاف‌های ضد قارچ رایج برای عفونت مخمری شامل موارد زیرند:
• کلوتریمازول (جین-لوتریمین)
• میکونازول (مونیستات)
• تیوکونازول (واژیستات)
گزینه‌های غیر نسخه‌ای متعددی برای درمان عفونت مخمری به شکل ایمن و مؤثر در دست است. اگر زنی پیشتر دچار عفونت مخمری نشده باشد، باید پیش از استفاده از گزینه‌های مورد اشاره با پزشک مشورت کند. زنان در عین حال باید در صورت استفاده از داروهای غیر نسخه‌ای و بروز تغییراتی در علایم با پزشک خود مشورت کنند.
زنان می‌توانند واژینوزیس باکتریایی و نیز تریکومونیازیس را با دارویی به نام مترونیدازول (فلاژیل) درمان کنند. در زمان درمان تریکومونیازیس، زنان باید قرص را به صورت خوراکی دریافت کنند. آنان همچنین می‌توانند مترونیدازول را برای درمان واژینوزیس باکتریایی به کار ببرند یا در این مورد از کلیندامایسین موضعی (کلیوسین تی) یا ژل مترونیدازول (متروژل واژن) در داخل واژن استفاده نمایند.
پیشگیری از ولوواژینیت
زنان می‌توانند با انجام برخی کارها شامل موارد زیر شانس ابتلاء خود به واژینیت را کاهش دهند:
• خودداری از پوشیدن لباس تنگ و چسبان که ممکن است باعث حبس رطوبت و گرما شود
• خودداری از مصرف صابون‌ها یا اسپری‌های معطر روی واژن یا داخل آن
• خودداری از کاربرد دوش واژینال
• استفاده از کاندوم در طول رابطه جنسی
در شرایط یائسگی زنان باید پیش از استفاده از کرم یا قرص برای کمک به درمان خشکی واژن با متخصص زنان مشورت کنند.