در پزشکی هرگاه زن و شوهری در سن باروری ۱۲ ماه پس از ازدواج علیرغم انجام فعالیت جنسی طبیعی و بدون استفاده از روش‌های پیشگیری، بچه‌دار نشوند یکی از زوجین دچار نازایی است. نازایی در انسان می‌تواند منشأ پدری مانند واریکوسل و آزواسپرمی داشته باشد یا منشأ مادری مانند سندرم ترنر، آژنزی تخمدان، سندرم آشرمن. البته باید توجه داشت که نازایی به معنی عدم تولید گامت نیست بلکه عدم توان تولد نوزاد زنده را گویند مثلاً در مردان بیماری کم‌نطفگی می‌تواند علت باشد، یا پس از انجام وازکتومی فرد بالقوه اسپرم تولید می‌کند ولی در عمل نمی‌تواند بچه دار شود. مشابه این حالت در زنان نداشتن مادرزادی رحم و نیز پس از انجام عمل قطع لوله‌های فالوپ است.
بسیاری از زوج‌های مراجعه‌کننده به مراکز درمانی وقتی خود را نابارور می‌خوانند از تعریف دقیق نازایی مطلع نیستند. پروسه باروری فرایندی است که به احتمالات زیادی متکی است و شما با عدم موفقیت برای باروری در چند ماه اول روابط جنسی نمی‌توانید خود را ناتوان در باروری بدانید. علاوه بر این عوامل مختلفی بر باروری مؤثر اند که ممکن است شما با رعایت نکردن آن‌ها تصور نازایی داشته باشید.
احتمال باروری در شرایطی تعریف می‌شود که فرد کاملاً سالم باشد و تعادل هورمونی در بدن او کاملاً نرمال باشد. همچنین مرد بایستی از سلامت کامل برخوردار بوده و مشکلات حرکتی یا ساختاری در اسپرم مرد وجود نداشته باشد. همچنین بایستی رابطه جنسی در زمان تخمک‌گذاری انجام شده باشد و فاصله زیاد رابطه با زمان تخمک‌گذاری احتمال باروری را به شدت کاهش می‌دهد
عوامل موثر در ناباروی اولیه:
-
افزایش سن
-
افزایش وزن
-
استرس
-
سبک زندگی
-
عفونت های جنسی
-
سیگار، الکل و مواد مخدر
-
بیماریهای ارثی و اکتسابی
-
اختلالات رحم و تخمدان
-
اختلالات اسپرم
-
اختلالات ناشناخته
نازایی ثانویه
نازایی ثانویه مربوط به زمانی است که سابقه باروری وجود داشته است و مشکل نازایی پس از یک بارداری قبلی و یا سقط جنین به وجود آمده است.
عوامل موثر در ناباروی ثانویه:
-
عوارضی که طی بارداری یا زایمان پیشین به وجود آمده است مانند سقط‌هـای غیـرایمن، پارگی طولانی مدت کیسه آمنیـونی، عفونـت هـا ی پـس از زایمان، باقی ماندن جفت و عفونت‌هـا ی متعاقـب آن
-
اخـتلالات قاعدگی
-
عفونتهای ناشی از روابـط جنسـی (STI)
-
بیماریهای مقاربتی
-
افزایش سن
-
افزایش وزن
-
عوامل محیطی و سبک زندگی
-
بیماری های خود ایمن
-
افت کیفیت و کمیت اسپرم
-
عوامل ناشـناخته
عواملی که منجر به نازایی ثانویه می شود، برخی مربوط به نازایی زنان و برخی مربوط به نازایی مردان وگاهی به علت مشکلات ناشناخته به وجود می آید. علل نازایی و درمان در هر دو نوع نازایی تا حدود زیادی مشابه است.
نازایی با علت نامشخص
نازایی با علت نامشخص یا نازایی ایدیوپاتیک به مواردی اطلاق می شود که زن قاعدگی منظم، آزمایش‌های هورمونی نرمال و هیستروسالپنگوگرافی طبیعی دارد و مرد نیز در ارزیابی اولیه مانند آنالیز مایع‌منی و آزمایش‌ها مشکلی ندارد و با روش های تشخیصی استاندارد موجود هیچ علت مشخصی برای آن نمی توان یافت. تفاوت‌های جزئی در نحوۀ عملکرد دستگاه تناسلی افراد ممکن است باعث بروز این نوع نازایی شود، همچنین عوامل مرتبط با سبک زندگی نظیر لاغری یا چاقی مفرط، مصرف سیگار، الکل و قهوه به مقدار زیاد می‌تواند در نازایی با علت نامشخص تاثیرگذار باشند.
در دو روش، نازایی توجیه نشده را می توان توضیح داد:
-
ناهنجاری واقعی وجود ندارد و زوج در پایین‌ترین آستانه طبیعی برای باروری قرار دارد (در اثر سن بالای زن یا پیری شدید تولیدمثلی).
-
علت نازایی را با آزمون‌های تشخیصی استاندارد موجود نمی‌توان شناسایی کرد. مثلاً برای تشخیص اختلال در گامت یا لانه‌گزینی تست‌های تشخیصی معتبری وجود ندارد.
گاهی علل نازایی با علت ناشناخته، با علل شناخته‌شده همراه است و علیرغم دریافت درمان، بارداری موفق حاصل نمی‌شود.
در حدود 20% این بیماران در عرض 12 ماه و حدود 50% آن‌ها تا 36 ماه بعد از اقدام به بارداری، حامله می‌شوند. IVF کارآمدترین روش درمان برای نازایی توجیه نشده است.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.