زگیل تناسلی یا وارت تناسلی

زگیل که به آن وارت و یا  Verruca می‌گویند، غده‌ای گوشتی است که انواع آن بر روی دست و پاها رشد می‌کند، اما ممکن است بر روی تمام نقاط بدن رشد کند.

زگیل تناسلیvenereal wart, Condyloma acuminatum, Verruca acuminata و یا genital wart ، زگیلی که بر روی آلت تناسلی ایجاد می‌شود.

زگیل معمولاً یک تومور خوش خیم کوچک و زبر است که می‌تواند به گل کلم یا یک تاول سفت و سخت شباهت داشته باشد.

زگیل‌ها در اثر ژنوتایپ‌های کم خطر خانوادهٔ ویروس پاپیلوم انسانی (low risk HPV) ، ایجاد می‌شوند و وقتی با پوست شخص آلوده تماس ایجاد شود واگیردار هستند.

بیش از 150 گونه ویروس HPV وجود دارد، آن‌ها می‌توانند بر روی پوست، در داخل دهان، بر روی اندام جنسی و نواحی مقعد رشد کنند.

نوع معمول ویروس HPV گرایش برای رشد بر روی پوست را دارد (مانند دست و انگشتان)، در حالی که انواع دیگر ویروس HPV تمایل برای زدن زگیل بر روی آلت تناسلی را دارند.

🔹 گونه‌های ۶ و ۱۱ این ویروس، باعث ۹۰٪ موارد زگیل هستند.

این ویروس وارد سلول‌های سطحی پوست ( کراتینوسیت‌ها) شده، می‌‌توانند ضایعاتی چون زگیل ساده گرفته تا سرطان‌های پوستی‌ غیر ملانومی ایجاد کنند.

نزدیک به ۴ سده پیش از میلاد مسیح، بقراط برای نخستین بار زگیل پوستی‌، و تناسلی را توصیف کرد، و شرح داد که اگر این ضایعات زخمی شوند، می‌‌توانند به سرطان بینجامند.

از آن زمان همگان دانستند که زگیل یک بیماری عفونی‌ است.

بنابراین بر مبنای محل درگیری زگیل به دو گروه زگیل های پوستی و زگیل تناسلی طبقه بندی می‌شود.

 🔹فقط 40 ژنوتایپ آن مربوط به ناحیه تناسلی است و می‌تواند این ناحیه را آلوده کند.

 🔹اغلب این عفونت‌ها خود محدود شونده (self limited) و بدون علامت بوده و در بسیاری از موارد شناسایی نمی‌شود.

🔹 تایپ‌های ژنیتال HPV بر اساس ارتباط اپیدمیولوژیک آنها با کانسر سرویکس به دو دسته کم خطر (Low risk HPV) و پر خطر (High risk HPV) طبقه بندی شده‌اند.

🔹 تایپ‌های کم خطر و غیر سرطانزا می‌توانند سبب تغییرات با درجه کم اهمیت(low grade) ،  زگیل ناحیه تناسلی و پاپیلوماتوز تنفسی عود کننده (Recurrent Respiratory Papillomatosis) شوند.

⬅ شایع‌ترین این نوع تایپ‌ها ، 6 و 11 می‌باشد که عامل 90% زگیل‌های ناحیه تناسلی است.

🔹زگیل‌های مقاربتی عبارت است از زگیل‌های ناحیه تناسلی (شامل مجرای ادرار، آلت تناسلی و مقعد). این زگیل‌ها از سایر زگیل‌ها مسری‌تر هستند.

🔻علائم کلینیکی

شکل ظاهری زگیل‌های تناسلی تا حدودی مشابه زگیل‌های عادی است. فقط در محل ایجاد آنها تفاوت‌هایی وجود دارد.

دوره واگیری و بروز علایم بیماری بین چند هفته تا دو سال گزارش شده‌است؛ ولی امکان بیشتر شدن این دوره هم وجود دارد.

زیرا ویروس HPV در بدن می‌ماند و از بین نمی‌رود.

🔰زگیل‌های تناسلی در نواحی مخاطی بدن قادر به رشد هستند.این نواحی به شرح زیر می باشند:

🔹  ناحیه‌ی تناسلی

🔹  ناحیه‌ی مقعد

🔹  ناحیه‌ی دهان، لب‌ها ، زبان و گلو. در صورتی که فرد رابطه‌ی جنسی دهانی با فرد آلوده برقرار کند امکان بروز زگیل‌ها در اطراف لب‌ها، دهان، زبان و گلوی فرد وجود دارد.

🔻روش تشخیص و علائم زگیل تناسلی در زنان و مردان

🔹  وجود توده‌هایی برجسته، سفت، گوشتی شکل و توپر در اطراف نواحی تناسلی و مقعد به شکل تک زگیل‌هایی پراکنده در اندازه‌های بسیار کوچک و زگیل‌های خوشه‌‌ای در اندازه‌هایی بزرگ‌تر

🔹  رنگ زگیل‌های تناسلی ممکن است همرنگ پوست باشد و در مواقعی هم پررنگ‌تر و یا کم رنگ‌تر از آن است .

🔹  وجود زگیل‌ها در اطراف نواحی دهان که می‌تواند ناشی از ارتباط جنسی دهانی باشد .

🔹  احساس سوزش و خارش در محل زگیل‌ها

🔹  بروز حساسیت های متداول در محل زگیل‌ها

🔹  وجود ترشح و رطوبت در محل زگیل‌ها

🔹  احساس درد و خونریزی در مواقعی که زگیل‌های تناسلی در مسیر مجاری ادراری قرار گرفته‌اند و باعث انسداد آن شده است.

🔻زگیل تناسلی در مردان

در مردان زگیل های تناسلی عمدتا در نواحی زیر ایجاد می‌شود.

🔹  نوک آلت تناسلی

🔹  طول بدنه‌ی آلت تناسلی

🔹  پوست کیسه‌های بیضه

🔹  مقعد

🔻زگیل تناسلی در زنان

در زنان زگیل‌های تناسلی عمدتاً در نواحی زیر به وجود می‌آید.

🔸  مهبل

🔸  نواحی داخلی و خارجی واژن

🔸  دهانه‌ی رحم

🔸  مقعد

🔻شکل ظاهری انواع زگیل تناسلی در زنان و مردان

همان طور که در بالا اشاره کردیم ویروسی به نام HPV عامل ایجاد بیماری زگیل تناسلی است .

این ویروس تیپ‌های بسیار زیاد و متنوعی دارد .

با انجام یک آزمایش ساده به راحتی می‌توان تیپ ویروس HPV را که باعث ایجاد زگیل‌های تناسلی شده است شناسایی کرد و آن را تشخیص داد .

زگیل های تناسلی ظاهر مشخصی دارند .

 *استفاده از کاندوم، در صورتی که بصورت درست و مداوم صورت بگیرد، می‌تواند تا حدود 70% جلوی انتقال زگیل را بگیرد، ولی از آنجاییکه بافت‌های اطراف زگیل نیز اغلب حاوی HPV هستند استفاده از کاندوم نمی‌تواند بصورت کامل جلوی انتقال زگیل را بگیرد.

* بهتر است تا زمان از بین رفتن زگیل از رابطه جنسی با پارتنر جدید خودداری شود، هرچند ممکن است ویروس بعد از حذف زگیل در بدن باقی بماند و به شریک جنسی جدید منتقل شود.

سیر طبیعی عفونت HPV

*اکثر زگیل‌ها پس از شروع درمان به سرعت از بین می‌روند.

*زگیل تناسلی عامل ویروسی دارد و باکتری منشأ آن نیست، بنابراین آنتی بیوتیک کاربردی در درمان آن ندارد.

*زگیل‌های کوچک را می‌توان با داروهای موضعی مانند پودوفیلین درمان کرد.

*برای زگیل‌های بزرگتر، نیتروژن مایع به کار می‌رود(یخ درمانی). برخی زگیل‌های بزرگتر نیازمند درمان با لیزر، الکتروکوآگولاسیون یا برداشت جراحی هستند.

 ◀بطور کلی روش‌های درمانی متعددی برای درمان انواع زگیل وجود دارد که در ادامه با این روش ها آشنا خواهیم شد:

🔻درمان با لیزر

لیزر درمانی موثرترین و قطعی‌ترین نوع درمان برای از بین بردن انواع زگیل است .

در این روش درمانی با تاباندن اشعه‌ی لیزر بر روی زگیل‌ها می‌توان بافتهای آسیب دیده را از بین برد .

🔻درمان جراحی

در این روش به وسیله‌ی انجام عمل جراحی زگیل‌ها به طور کلی برداشته می‌شود . این روش مختص موارد خاص است .

🔻درمان با کرایوتراپی

کرایوتراپی ( منجمد کردن ) از موثرترین و آسان‌ترین روش‌ها برای از بین برد زگیل هاست .

در این روش با استفاده از موادی مانند نیتروژن مایع زگیل ها را در دمایی بسیار سرد و تحت حرارت بسیار پایین فریز کرده و آنها را از بین می برند .

🔻سوزاندن

از متداول ترین روش‌های از بین بردن انواع زگیل است که به وسیله ی جریان برق زگیل ها را از ریشه می سوزانند .

اگر روش‌های دیگر هیچکدام جواب ندهد آخرین راه سوزاندن یا بریدن زگیل می‌باشد که مؤثرترین راه نیز هست و باعث سوزانده شدن ریشه زگیل می‌شود.

🔻داروهای موضعی

🔹  سالیسیلیک اسید: بعد از حمام رفتن و هر روز بر روی زگیل سالیسیلیک اسید را مالیده شود. این اسید در عمق پوست نفوذ می‌کند و وقتی پوست خیس باشد این عمل بهتر انجام می‌شود.

🔹   ایمی‌کیمود و یا داروهایی مانند پدوفیلین اگر به صورت موضعی بر روی زگیل ها استعمال شوند می توانند تا حد زیادی در از بین بردن زگیل ها موثر باشند.

در درمان زگیل‌های تناسلی شواهد بیانگر این نکته است که سیگاری‌ها به خوبی غیرسیگاری‌ها به درمان واکنش نشان نمی‌دهند.

اگر درمان اول موفقیت آمیز نباشد، درمان دیگری یا ترکیبی از درمان‌ها امتحان می‌شود. احتمال عود کردن زگیل نیز وجود دارد.

❗استفاده از صابون عطری، روغن حمام، نشستن در کف حمام، استفاده از کرم و لوسیون های واژینال  ممنوع است، چون این فراورده‌ها پوست را تحریک می‌کنند.

❗بیمار موظف است پزشک را از باردار بودن یا احتمال بارداری خود مطلع کند، چون حاملگی بر انتخاب نوع درمان اثر می‌گذارد.

◀اغلب عفونت‌های HPV گذرا و بدون علامت هستند و مشکل بالینی ایجاد نمی‌کنند.

🔰در زگیل‌های تناسلی هم مهم این است که بدانیم، اکثر افراد فعال از لحاظ جنسی ممکن است بدون آنکه هرگز خودشان متوجه شده باشند به عفونت ناشی از HPV مبتلا شده باشند و بهبود یافته باشند.

◀متوسط دوره یک عفونت جدید HPV، در زنان و مردان تقریباً 8 ماه است.

ویروس اثر پینگ پونگی (ping pong effect) ندارد یعنی یک زوج در یک رابطه یکدیگر را مکرر آلوده نمی‌کند.

بعد از تماس یک فرد با یک ژنوتایپ از HPV و پاکسازی آن ، فرد احتمالاً به آن ژنوتایپ خاص ایمنی پیدا می‌کند.

بنابراین عفونت مجدد می‌تواند با تایپ جدیدی از HPV و در یک رابطه جدید رخ دهد.

خطر عفونت مجدد (re-infection) با یک تایپ خاص HPV نادر است.

در پاکسازی ویروس هم ایمنی سلولار و هم هومورال (تولید آنتی بادی) بر علیه یک ژنوتایپ خاص ایجاد شده و منجر به پاکسازی ویروس می شود.

🔻پیشگیری

برای پیشگیری از این آلودگی واکسن وجود دارد، توصیه می‌شود هم خانم‌ها و هم آقایان از واکسن چهارگانه  و نه گانه HPV (گارداسیل) استفاده کنند (سه نوبت).

این واکسن از زگیل تناسلی، سرطان دهانه رحم، سرطان مقعد، سرطان آلت تناسلی زنان و مردان که به ویروس ربط دارند پیشگیری می‌کند.

⬅توصیه می‌شود تمام مردان و زنانی که از نظر جنسی فعال هستند این واکسن را تزریق کنند.

واکسن در صورتی که  قبل از برقراری رابطه جنسی دریافت شود بیشترین تاثیر را خواهد داشت.

تحقیقات نشان داده است که افراد زیر 21 سال و 21 تا 30 ساله که واکسن HPV را دریافت می‌کنند می‌توانند خطر ابتلا به زگیل‌های تناسلی را تا 50 درصد کاهش دهند.

عوارض واکسن معمولا خفیف هستند و شامل زخم در محل تزریق (بالای بازو)، سردرد، تب درجه پایین یا علائم شبیه به آنفولانزا هستند. بعضی اوقات سرگیجه یا غش کردن بعد از تزریق رخ می‌دهد، مخصوصا در افراد بزرگسال.

🔻شیوع

متاسفانه با تغییر نگرش و الگوهای روابط جنسی در میان جوانان در جوامع امروزی ، سن ابتلا به این بیماری بسیار کاهش یافته و بسیاری از افراد در سنین پایین درگیر این بیماری می‌شوند .

میزان شیوع این بیماری در زنان و مردان یکسان است و حتی کودکان هم ممکن است به این بیماری دچار شوند .

 در ایران آمار کشوری از شیوع این ویروس به خصوص در مورد آقایان وجود ندارد.

بیشتر تحقیقات انجام شده در باره رابطه ویروس با سرطان دهانه رحم بوده است.

اما تحقیقات موجود رقمی بین ۵ تا ۱۳ درصد جمعیت زنان را به این ویروس آلوده می‌دانند که با متوسط شیوع جهانی (۹ تا ۱۳ درصد) مطابقت دارد.

با اینحال برخی تحقیقات به این نتیجه رسیده‌اند که شیوع در ایران پایینتر از متوسط در خاورمیانه و دنیاست.

اگر شیوع این ویروس به اندازه شیوع جهانی آن باشد به سادگی می‌توان فهمید که افراد آلوده در ایران تعدادشان باید بسیار بیشتر از یک میلیون نفر باشد.

⬅ برای پیشگیری از این بیماری، شستشوی مناسب نواحی تناسلی پیش و بعد از رابطه جنسی با آب، استفاده از کاندوم از ابتدای رابطه جنسی و پرهیز از داشتن شرکای جنسی متعدد بسیار مهم است.

در تحقیقی در ایران بر روی والدینی که کودکان مدرسه‌ای دارند، ۷۶ درصد پدران و مادران درباره HPV هیچ اطلاعی نداشتند.

آخرین آمار ابتلا به ایدز در ایران نشان می‌دهد الگوی انتقال از اعتیاد تزریقی به رابطه جنسی تغییر پیدا کرده است.

جمعیت جوان و آموزش ناکافی در شیوع بیماری‌های آمیزشی نقش مهمی دارد بنابراین می‌توان حدس زد در نبود آموزش همگانی کافی، HPV هم مثل دیگر بیماری‌های آمیزشی شیوع بیشتری پیدا کند.

🔻درمان

در بیشتر موارد، زگیل‌های تناسلی، پس از ۱۸ تا ۲۴ ماه، بدون بکارگیری هیچ روش درمانی، به خودی خود از بین می‌روند و یا بدون تغییر باقی بماند یا اینکه گسترش پیدا کند و عفونی شود.

❗توجه مهم این است که بسیاری از درمان‌هایی که برای زگیل در ذیل معرفی می‌شود خود زگیل را از بین می‌برد ولی خود ویروس تا مدتها ممکن است باقی بماند و به همین علت عود مجدد بیماری (بخصوص در سه ماهه اول بعد از درمان) زیاد دیده می‌شود.

از آنجا که زگیل تناسلی در طریق تماس جنسی منتقل می‌یابد، بنابراین در صورت وجود زگیل تناسلی قبل از شروع درمان بهتر است از نظر سایر عفونت های منتقله جنسی (STDs) ها باید مورد بررسی قرار گیرند و در صورت وجود باکتری و یا ویروس دیگری ابتدا آنها درمان پیدا کنند و سپس به درمان زگیل تناسلی بپردازیم.

 ◀درمان به شکل زگیل، اندازه ، تعداد و محل آنها بستگی دارد.

هدف درمان برداشتن زگیل مشخص است.

میزان تاثیرگذاری و موفقیت درمان متغیر است و به اندازه و نوع زگیل، روش درمان و واکنش سیستم ایمنی در مقابله با ویروس بستگی دارد.