ترشح و خارش رحم یکی از شایع‌ترین دلایل مراجعه خانم‌ها به پزشک زنان است. علل بسیاری برای آن وجود دارد و از همین رو نوع درمان بسته به علت آن است. در این مطلب افزون بر آگاهی از دلایل بروزی این بیماری با برخی راهکارهای درمانی آن نیز آشنا می‌شوید. به یاد داشته باشید، این دست مطالب برای اطلاع رسانی است و به هیچ وجه نباید با خوددرمانی، از تشخیص و معاینه دقیق توسط پزشک در چنین مواقعی غفلت کرد.
دلایل و درمانهای «ترشح و عفونت رحمی»
معمولاً میزان مختصری ترشح روزانه از دستگاه تناسلی خانم‌ها که شفاف و سفید رنگ است، طبیعی تلقی می‌شود. این ترشح بافت‌ها را مرطوب و سالم نگاه می‌دارد وتغییر مختصری در میزان و رنگ آن در اوقات مختلف سیکل قاعدگی خانم نرمال است.
علل بیماری
واژن به طور طبیعی دارای ارگانیسم‌های مختلفی مثل باکتری‌ها و قارچ‌ها است که برای عملکرد طبیعی آن لازم است. تغییر در تعادل نسبت بین این قارچ‌ها و باکتری‌ها ممکن است منجر به التهاب واژن یا واژینیت شود. عوامل مختلفی که می‌توانند تعادل نرمال واژن را بهم بزنند شامل موارد زیر است:
آنتی بیوتیک‌ها
تغییرات در سطح هورمون‌ها بر اثر حاملگی، شیردهی و یائسگی
شستشوی واژن با مواد دوش واژینال
مواد کشنده اسپرم
رابطه جنسی
عفونتهای جنسی
بر اثر تغییر در تعادل نرمال واژن نیز، مخاط آن می‌تواند متورم شود و سبب سوزش و خارش و بوی بد و افزایش مقدار ترشح واژینال (مهبلی) شود.
تشخیص و درمان بیماری
برای تشخیص واژینیت، پزشک شما یک نمونه از ترشحات واژن شما را برداشته و تست‌هایی روی آن انجام می‌دهد. برخی از این تست‌ها در مطب دکتر می‌توانند انجام شوند و نتایج آن سریع در دسترس هستند اما برخی دیگر ممکن است به آزمایشگاه فرستاده شوند و نتایج در عرض چند روز در دسترس باشند. برای اطمینان از صحت نتایج تست، از هیچ داروی واژینال حداقل تا ۳ روز قبل از معاینه توسط پزشک خودداری کنید. همچنین از دوش واژینال و رابطه جنسی و مواد اسپرم کش تا قبل از ویزیت دکتر خودداری کنید.
درمان وابسته به علت واژینیت است. درمان ممکن است که به صورت قرص خوراکی و یا ژل و کرم واژینال (کرم داخل رحم) باشد. ذکر این نکته ضروری است که دوره درمانی خود را کامل کنید حتی اگر در حین درمان متوجه ناپدید شدن علائمتان شده‌اید زیرا این امر ممکن است منجر به عود بیماری شود. اگر پس ار اتمام دوره درمانی، هنوز علائم دارید حتما به پزشک خود مراجعه کنید تا بررسی بیشتری انجام شود و یا داروی دیگری تجویز شود.
پیشگیری:
عدم استفاده از دوش واژینال
اسپری‌های بهداشتی زنانه و تامپون‌ها و پد‌های معطر و رنگی
استفاده از آب گرم ساده بدون صابون و یا هرگونه ماده ضدعفونی دیگر برای تمیز کردن خود
تمیز کردن کامل دیافراگم، کاپهای سرویکال و اپلیکاتور‌های اسپرمیسید پس از هر بار استفاده
استفاده از ماست‌های دارای لاکتوباسیلوس در رژیم غذائی روزانه
استفاده از کاندوم حین رابطه جنسی
استفاده از لباسهای زیر گشاد و از جنس کتان
تعویض لباسهای زیر خیس و مرطوب و کلا خشک نگاه داشتن ناحیه تناسلی
نپوشیدن لباس زیر شب موقع خواب
اگر شما در حال مصرف آنتی بیوتیک برای درمان عفونتهای دیگر هستید، با پزشکتان در مورد پیشگیری از عفونت قارچی صحبت کنید.
انواع واژینیت
عفونت قارچی Yeast infection - همچنین به نام کاندیدیازیس یا مونیلیا Candidiasis نامیده می‌شود. قارچ بطور نرمال به مقدار کمی در واژن همه خانم‌ها وجود دارد ولی اگر تعادل نسبت قارچ با باکتری‌ها بهم بخورد، ممکن است که قارچ بیش از حد رشد کند و سبب علائم شود. بعضی از انواع آنتی بیوتیک، ریسک عفونت قارچی را افزایش می‌دهد. آنتی بیوتیک‌ها؛ باکتریهای نرمال واژن را می‌کشند. در حالیکه قارچ‌ها سر جای خود باقی مانده و ممکن است بیش از حد تکثیر یابند.
بنابر این پس از هر دوره مصرف آنتی بیوتیکهای خاصی، فرد ممکن است دچار عفونت قارچی واژن شود. حاملگی نیز سبب تغییرات در سطوح هورمونهای بدن می‌شود. خانم‌های دارای دیابت ملیتوس نیز در افزایش ریسک هستند. افزایش رشد قارچ را همچنین در حالات ضعف سیستم ایمنی بدن مثل مصرف دارو‌های تضعیف کننده سیستم ایمنی و یا ایدز داریم. درمان عفونت در این‌ها مشکل‌تر است.
علائم بیماری قارچی واژن: سوزش و خارش در ناحیه خارجی دستگاه تناسلی و با رابطه جنسی و یا ادرار کردن تشدید می‌شود. این ناحیه ممکن است قرمز و متورم شده باشد. بعضی از خانم‌ها، افزایش یا تغییر در ترشحات واژن را ذکر می‌کنند. این ترشح ممکن است که سفید و پنیری شکل و بدون بو باشد.
درمان بیماری قارچی واژن: حتماً باید به پزشک متخصص زنان مراجعه نمایید.
درمان همسر مبتلا فقط در موارد عود بیماری یا وجود علائم در وی ضرورت دارد
در موارد عودهای مکرر بیماری (۴بار در سال یا بیشتر) بررسی بیمار از لحاظ وجود بیماری دیابت و ایدز و نیز مصرف قرص خوراکی فلوکونازول هفته‌ای یکبار تا ۱۲ هفته ضرورت دارد.
بعضی از خانم‌ها بدون مراجعه به پزشک، از دارو‌های بدون نسخه موجود در داروخانه استفاده می‌کنند. ولی باید در نظر داشت که اگر شما برای بار اول است که دچار این عفونت‌ها می‌شوید بهتر است که جهت تشخیص نوع بیماری عفونت واژن که آیا قارچی است یا خیر، به پزشک مراجعه کنید و از مصرف خودسرانه دارو پرهیز کنید.
باکتریال واژینوزیس Bacterial vaginosis - علت آن عدم تعادل در نوع باکتریهای نرمالی است که در واژن زندگی می‌کنند. نشانه‌های آن افزایش ترشحات واژن هراه با بوی بد مثل ماهی می‌باشد.
این بو ممکن است که حین پریود و یا پس از داشتن رابطه جنسی تشدید شود. ترشح اغلب رقیق و تیره رنگ و یا خاکستری است ولی ممکن است که سبز رنگ هم به نظر آید. خارش ناشایع است اما ممکن است اگر ترشح زیاد باشد موجود باشد.
درمان
برای درمان باکتریال واژینوزیس درمانهای متعددی وجود دارد. حتماً به پزشک متخصص زنان مراجعه نمایید.
تریکومونیازیس Trichomoniasi علت آن یک انگل میکروسکوپی بنام تریکوموناس واژینالیس است. این بیماری، یک بیماری منتقله از راه رابطه جنسی محسوب می‌شود. خانم‌های دارای این بیماری در معرض افزایش خطر داشتن سایر عفونتهای جنسی هستند، لذا از این جهت باید بررسی شوند. نشانه‌های آن شامل ترشح واژینال سبز یا زرد مایل به سبزرنگ از واژن و نیز بوی بد ترشح واژن شبیه بوی ماهی می‌باشد. ممکن است که سوزش و خارش و یا قرمزی ولو هم موجود باشد. گاهی موقع ادرار کردن درد وجود دارد.
درمان تریکومونیازیس – درمان خودسرانه اصلاً انجام ندهید حتماً به پزشک متخصص زنان مراجعه نمایید. و همسرتان هم باید تحت درمان قرار بگیرند.
واژینیت آتروفیک Atrophic vaginitis - علت آن عفونی نیست بلکه بدلیل سطح پائین هورمونهای زنانه در حین شیردهی و یا یائسگی می‌باشد که منجر به ترشح غیر طبیعی از واژن و درد حین رابطه جنسی می‌شود. درمان آن با تجویز پماد استروژن در داخل واژن است. استروژن به فرم‌های دیگری مثل قرص خوراکی و برچسب‌های پوستی ویا حلقه واژینال نیز می‌تواند مصرف شود. استفاده از مواد لغزنده کننده (ژل لوبریکانت) از جنس محلول در آب در واژن حین رابطه جنسی هم تا حدی می‌تواند مفید باشد.
نتیجه گیری
اگر فکر می‌کنید که نشانه‌های واژینیت مثل سوزش و خارش دارید، حتما به پزشکتان مراجعه کنید. در اغلب موارد واژینیت می‌تواند پس از یافت علت آن درمان مناسبی شود.