ازآنجایی‌که بسیاری از زوجین ممکن است در بازه زمانی خاصی تصمیم برای بچه‌دار شدن نداشته باشند، استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری می‌تواند در این زمینه به آنها کمک کند. برخی از این روش‌ها حتی در پیشگیری از بروز عفونتهای مقاربتی نیز موثر هستند. به‌همین‌دلیل، جمع‌آوری وسایل پیشگیری از بارداری عوارض خطرناک دارد.
هیچ‌کدام از انواع روشهای جلوگیری از بارداری اثرگذاری ۱۰۰% ندارند و برخی از روش‌ها موثرتر از بقیه هستند. به‌همین‌دلیل، توصیه می‌کنیم که به‌محض شروع زندگی زناشویی برای جلوگیری از بارداری در اولین رابطه با همسر خود مشورت کنید.
بهترین روش جلوگیری از بارداری برای زوج‌های جوان
در حال حاضر انواع مختلفی از روش‌ها و وسایل پیشگیری از بارداری موجود است که در ادامه به جزئیات هرکدام اشاره خواهیم کرد.
پیشگیری از بارداری طبیعی
زمانی‌که اسپرم که در حین رابطه جنسی آزاد می‌شود، می‌تواند تخمک را بارور کرده و باعث شکل‌گیری نطفه یا تخم شود. پس از گذشت چند روز، تخم رشد کرده و قدرت جایگذاری در دیوراه رحم را پیدا می‌کند. بنابراین برای پیشگیری از بارداری ناخواسته به روش طبیعی یا باید از برقراری رابطه جنسی واژینال اجتناب کرد یا در صورت برقراری رابطه واژینال، مرد باید به‌محض احساس انزال آلت تناسلی خود را از داخل واژن زن خارج کند تا مانع از خروج اسپرم‌ها در دهانه واژن شود.
با توجه به اینکه همه آقایان چنین توانایی را ندارند و احتمال وجود بخشی از مایع منی در لوله اسپرم و خروج آن حین برقراری رابطه وجود دارد، احتمال موفقیت این روش حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد است. اما به هر حال روشی است که هزینه و عوارض جانبی خاصی ندارد و همشه قابل اجرا است.
پیشگیری از بارداری با کاندوم
استفاده از کاندوم تنها روش پیشگیری از بارداری است که نه تنها از زوجین در برابر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی محافظت می‌کند بلکه از بارداری زن نیز جلوگیری می‌کند. در حال حاضر دو نوع کاندوم مردانه و کاندوم زنانه وجود دارد که هر دو منعطف، الاستیک و از جنس لاتکس هستند.
کاندوم‌های مردانه روی آلت تناسلی قرار می‌گیرند و مانند یک مانع فیزیکی از عبور مایعات جنسی بین زن و مرد جلوگیری می‌کنند. کاندوم‌های زنانه درست قبل از رابطه جنسی کاملا درون واژن و نزدیک به دهانه قرار می‌گیرند و مانع از ورود اسپرم به رحم می‌شوند.
یک وسیله پیشگیری از بارداری به نام دیافراگم نیز وجود دارد که مشابه کاندوم زنانه است. البته ساختاری محکم‌تر دارد و می‌توانید بعد از هر بار برقراری رابطه آن را بشویید و دوباره استفاده کنید.
اگر کاندوم به‌درستی استفاده نشود، می‌تواند در حین رابطه جنسی پاره شود یا در دیواره واژن گیر کند. برخی از افراد نیز به ماده کاندوم لاتکس حساسیت دارند. میزان موفقیت این روش نیز حدود ۹۵ درصد است.
پیشگیری از بارداری با قرص
پیشگیری از بارداری به کمک مصرف منظم انواع قرص‌های ضد بارداری یکی از رایج‌ترین روش‌ها در بین خانم‌ها است. زیرا احتمال موفقیت آن بالا و حدود ۹۹ درصد است و دیگر نیازی به استفاده از کاندوم یا پیشگیری طبیعی نیست.
پزشک با توجه به شرایط بالینی شما و عوارض جانبی احتمالی، می‌تواند در یافتن قرصی است که برای شما مناسبتر است کمک کند. قرص‌های ترکیبی اصولا حاوی هورمون‌های استروژن و پروژسترون و قرص‌های مینی فقط حاوی یک هورمون یعنی پروژسترون هستند و می‌توانند هر ماه مانع از تخمک‌گذاری زن شوند.
حلقه واژنی نیز مکانیسمی مشابه قرص‌های ضد بارداری دارد و پس از قرار دادن آن در واژن، به مدت سه هفته هورمون آزاد شده و مانع از بارداری می‌شود. لازم است یک هفته قبل از شروع قاعدگی آن را خارج کنید تا بتوانید پریود شوید.
دقت کنید که استفاده از قرص پیشگیری از بارداری مانع از ابتلا به عفونتهای مقاربتی نمی‌شود. از طرفی، مصرف نامنظم آن مانع از تاثیرگذاری برای پیشگیری از بارداری می‌شود. برخی از خانم‌ها نیز به‌دلیل بروز عوارض جانبی مانند نفخ، حالت تهوع و استفراغ، افزایش وزن، سردرد و غیره تمایلی به مصرف این قرص‌ها ندارند.
آی یو دی IUD( یا دستگاه داخل رحمی)
این دستگاه کوچک T شکل از مواد حاوی هورمون پروژسترون یا پلاستیک و مس ساخته شده است و توسط یک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی در داخل رحم زن نصب می‌شود. در واقع روشی با اثرگذاری طولانی‌مدت و برگشت‌پذیر است که بسته به نوع آن می‌تواند بین ۳ تا ۱۰ سال برای پیشگیری از بارداری با احتمال موفقیت ۹۹ درصد عمل کند.
آی یو دی‌های هورمونی می‌توانند به‌تدریج با آزادسازی هورمون مانع از لقاح اسپرم و تخمک شوند، درحالی‌که آی یو دی‌های مسی با آزاد کردن هورمون مس محیط رحم را برای اسپرم نامناسب می‌کنند.
جالب است بدانید که یکی از موثرترین و بهترین راهکارها برای جلوگیری از بارداری بعد از ریختن اسپرم مثلا در اثر پاره شدن کاندوم، جایگذاری آی یو دی مسی توسط پزشک در عرض پنج روز (۱۲۰ ساعت) پس از داشتن رابطه جنسی است.
آی یو دی نیز مانند قرص‌های ضد بارداری نمی‌تواند در برابر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی از شما محافظت کند. برخی از خانم‌ها بعد از نصب آن تا شش ماه دچار خونریزی و لکه‌بینی نامنظم می‌شوند. برای برداشتن آن حتما باید به پزشک مراجعه کنید و به‌نوعی روشی پرهزینه است.
ایمپلنت ضد بارداری
در این روش، یک میله کوچک و انعطاف‌پذیر زیر پوست بازوی زن قرار می‌گیرد و به‌تدریج نوعی هورمون پروژسترون ترشح می‌کند. این هورمون می‌تواند ترشح تخمک را از تخمدان متوقف کند و با غلیظ کردن مخاط دهانه رحم ورود اسپرم به رحم را دشوار کند.
ازآنجایی‌که مصرف نامنظم قرص خطر بارداری را افزایش می‌دهد، توصیه می‌کنیم خانم‌ها از این روش با احتمال موفقیت ۹۹ درصد استفاده کنند. این روش پیشگیری از بارداری اگرچه طولانی‌اثر و برگشت‌پذیر است اما برای نصب ایمپلنت باید به پزشک مراجعه کرد و هر سه سال یکبار نیاز به تعویض دارد.
تزریق داروهای ضد بارداری
در این روش یک نسخه مصنوعی از هورمون پروژسترون به باسن یا بازوی زن تزریق می‌شود و کمک می‌کند تا خانم به مدت سه ماه از مصرف قرص‌های ضد بارداری خلاص شود. البته گاهی تزریق باعث اختلال در روند قاعدگی یا بروز خونریزی نامنظم می‌شود. به‌همین‌دلیل، حتما در این زمینه با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.
پیشگیری از بارداری اورژانسی
درشرایطی‌که از هیچ‌‌یک از روشهای پیشگیری از بارداری استفاده نشده باشد، کاندوم در حین رابطه جنسی پاره شده باشد یا زن مورد تجاوز جنسی قرار گرفته باشد، می‌توان از قرص پیشگیری از بارداری اورژانسی به‌عنوان یکی از راه‌های جلوگیری از بارداری بعد از رابطه استفاده کرد. روش دیگر نصب آی یو دی مسی است که در بخش قبل به آن اشاره شد.
اگرچه قرص‌های اورژانسی می‌توانند تا پنج روز پس از برقراری رابطه جنسی محافظت‌نشده موثر باشند اما هرچه زودتر مصرف شوند بهتر است. اگر در سه روز اول پس از رابطه جنسی مصرف شوند، به احتمال ۸۵٪ می‌توانند از بارداری ناخواسته جلوگیری کنند. اصولا حاوی دوزهای خاصی از هورمون‌های زنانه هستند. از عوارض جانبی احتمالی می‌توان به حالت تهوع، استفراغ و تاخیر یا بروز زودرس پریودی اشاره کرد.
عقیم‌سازی
عقیم‌سازی فرآیندی است که از طریق جراحی باز یا لاپاروسکوپی، به طور کامل توانایی بدن را برای تولید مثل از بین می‌برد. در واقع یک روش دائمی پیشگیری از بارداری است و برای افرادی مناسب است که مطمئن هستند هرگز بچه نمی‌خواهند. این کار باید در بیمارستان و اتاق عمل تحت بیهوشی عمومی انجام شود.
اصولا عقیم‌سازی زنان یا توبکتومی باید توسط پزشک متخصص زنان و زایمان با هدف بستن لوله‌های رحمی و جلوگیری از ورود اسپرم به رحم انجام شود. عقیم‌سازی مردان یا وازکتومی نیز توسط پزشک متخصص اورولوژی با هدف بستن لوله اسپرم‌بر و ممانعت از خروج اسپرم از طریق مجرای ادراری انجام می‌شود.
بهتر است بدانید که احتمال بازگشت توانایی بچه‌دار شدن در صورت انجام عمل جراحی برای باز کردن لوله رحمی یا لوله اسپرم‌بر، حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد است. بنابراین، پیش از عقیم‌سازی حتما روی تصمیم خود تامل کنید.
پیشگیری از بارداری در دوران شیردهی
برخلاف باور بسیاری از خانم‌ها، شیردهی راهکار مطمئنی برای پیشگیری از بارداری نیست و لازم است از روشهای ذکر شده نیز استفاده شود. به‌خصوص بعد از ۶ ماهگی کودک که سطح برخی از هورمون‌های بدن به حالت عادی باز می‌گردد. توصیه می‌کنیم تا شش هفته اول پس از زایمان از کاندوم و پس از آن از قرص، حلقه واژنی، ایمپلنت، تزریق یا دیافراگم استفاده کنید.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.