سرویکس و یا دهانه رحم ازدو بافت سنگفرشی و استوانه ای تشکیل شده است.اکتوسرویکس دو بخش داخلی (اندو سرویکس با بافت استوانه ای) و خارجی (اگزو سرویکس با بافت سنگفرشی) دارد.اپیتلیوم غددی از یک لایه سلولی استوانه ای ایجاد شده و این سلولها چین خوردگی پیدا کرده و حالت غده را بوجود می آورد.اپیتلیوم سنگفرشی مطبق از حدود 20-15 ردیف سلول تشکیل شده که ناحیه اکتوسرویکس را می پوشاندسرویسیت عبارت است از التهاب و عفونت بخش باریک و انتهایی رحم (سرویکس) که وارد واژن می شود.گاهی اوقات التهاب و عفونت دهانه رحم بدون هیچ گونه علامت یا نشانه ای بوجود می آید. از جمله علایم و نشانه هایی که زنان به هنگام ابتلا به این بیماری تجربه می کنند می توان به خونریزی بین دو قاعدگی و ایجاد تغییراتی در ترشحات واژن اشاره کرد.دو نوع از این بیماری وجود دارد که هر دو نوع ممکن است مسری باشند:
- عفونت حاد دهانه رحم که معمولا یک عفونت باکتریایی است یا ویروسی با علایم مخصوص به خود است .
- عفونت مزمن دهانه رحم که یک عفونت طولانی مدت است و شاید بدون علامت باشد.
یا نمونه برداری برای سایر بیماری ها است که فرد بوجود عفونت یا التهاب دهانه رحم پی می برد. با وجود این، علایم و نشانه های زیر می توانند بر ابتلا به عفونت دهانه رحم دلالت داشته باشند:
- ترشحات بسیار زیاد از واژن که متمایل به خاکستری یا زرد هستند و حالت چرکی داشته (ترشحات چرکی مخاطی) و گاهی اوقات نیز بوی ناخوشایندی دارند.
- تکرر ادرار
- احساس ناراحتی به هنگام دفع ادرار
- احساس ناراحتی به هنگام نزدیکی
- در عفونت مزمن و گسترده: ترشح زیاد! خونریزی بین دوره های عادت ماهیانه - لکه بینی یا خونریزی پس از نزدیکی و خونریزی پس از یائسگی دیده می شود.
عوامل ایجاد کننده عفونت
بسته به این که عامل ایجاد کننده سرویسیت چیست اپیتلیومهای مختلف درگیر می شوند.
در منطقه اندو سرویکس کلامیدیا تراکوماتیس و نایسریا گونوره آ (عامل ایجاد سوزاک) بیشترین عوامل ایجاد عفونت هستند.
در منطقه اگزو سرویکس کاندیدا آلبیکنس، تریکوموناس و ویروس هرپس HSV و یا همان عامل تب خالTبیشترین عوامل ایجاد عفونت هستند.
عوامل غیر عفونی ایجاد کننده سرویسیت
- ترومایی موضعی در اثر عوامل خارجی نظیر پساری، نخ IUD، دیافراگم، تامپون، سرویکال کاپ، وسایل جراحی
- بدخیمیها
- رادیوتراپی
- تحریکات شیمیایی ناشی از تماس با لاتکس
- دوش واژینال
- داروهای واژینالی که به منظور پیشگیری از بارداری بکار می رود
- بیماریهای سیستمیک نظیر سندرم بهجت
دهانه رحم یا سرویکس پایین‌ترین قسمت رحم است که به داخل واژن امتداد دارد. خون قاعدگی از این قسمت خارج می‌شود. مانند هر بافت دیگری از بدن، دهانه رحم نیز به دلایل مختلفی می‌تواند دچار التهاب زخم شود. به التهاب دهانه رحم سرویسیت گفته می‌شود. سرویسیت اغلب علائمی ایجاد نمی‌کند، اما در صورت بروز علائمی مانند ترشحات غیر طبیعی واژن، درد به هنگام نزدیکی و التهاب واژن رخ می‌دهد.
سرویسیت بسیار شایع است و پیش بینی می‌شود که نیمی از خانم‌ها در طول زندگی به آن دچار می‌شوند. خانم‌هایی که دارای رفتارهای پرخطر جنسی مانند داشتن شرکای جنسی متعدد هستند بیشتر در معرض ابتلا به زخم یا التهاب دهانه رحم قرار دارند. خانم‌هایی که مبتلا به بیماریهای آمیزشی هستند یا همسرشان عفونت آمیزشی دارند نیز خطر بالایی برای ابتلا به زخم دهانه رحم دارند.
شایع ترین علائم زخم دهانه رحم
این نکته را به خاطر بسپارید که برخی خانم‌ها ممکن است هیچ گونه علائمی به نفع التهاب یا زخم دهانه رحم نداشته باشند، اما سرویسیت شدید ممکن است که باعث ترشحات حجیم واژن که به رنگ سبز یا خاکستری به همراه چرک شود. معاینات دورهای زنان به شناسایی و درمان به موقع زخم دهانه رحم کمک بسیاری می کند.
-
خارش یا سوزش
-
خونریزی یا لکه بینی بین سیکلهای قاعدگی
-
درد هنگام نزدیکی
-
خونریزی بعد از رابطه جنسی
-
درد در حین معاینه
-
تکرر ادرار و درد به هنگام دفع ادرار
-
ترشحات سفید یا خاکستری به همراه بو
-
احساس فشار در لگن
-
درد در قسمت تحتانی کمر
-
درد شکم
هشت مورد از شایع‌ترین علت زخم دهانه رحم
شایع‌ترین علت زخم دهانه رحم، عفونت است. عفونتها معمولا از طریق رابطه جنسی انتقال پیدا می‌کنند، اما همیشه هم این طور نیست. سرویسیت حاد معمولا به دلیل عفونت‌های آمیزشی مانند:
-
تب خال تناسلی
-
عفونت کلامیدیا
-
تریکومونازیس
-
سوزاک
عفونتی که توسط ویروس پاپیلومای انسانی HPV ایجاد می‌شود باعث التهاب دهانه رحم شده و فرد را مستعد بروز سرطان دهانه رحم می‌کند. همچنین این ویروس می‌تواند سبب تغییر شکل سلول‌های دهانه رحم شده و آنها را به سلول‌های پیش سرطانی تبدیل کند.
-
حساسیت به اسپرم کش‌ها یا لاتکس کاندوم
-
استفاده از دیافراگم یا کلاهک سرویکس
-
حساسیت به مواد به کار رفته در پدهای بهداشتی یا تامپون‌ها
-
عفونت باکتریایی واژن
تشخیص زخم دهانه رحم
در صورت داشتن هر یک از علائم ذکر شده در بالا یا داشتن رابطه جنسی پر خطر حتما جهت معاینه لگن به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام پاپ اسمیر، سلول های دهانه رحم را جمع آوری کرده و از نظر بروز تغییر شکل مورد بررسی قرار می‌دهد. ممکن است حتی بدون داشتن هیچ گونه علامتی پزشک در حین معاینه متوجه التهاب و زخم دهانه رحم شود.
روش‌های مختلفی برای تشخیص سرویسیت یا زخم دهانه رحم وجود دارد که در ادامه به آنها می پردازیم:
-
معاینه فیزیکی لگن: معااینه لگن توسط پزشک منجر می گردد که ناهنجاریهای لگن، رحم و دهانه رحم شناخته شود.
-
پاپ اسمیر: در این آزمایش پزشک با استفاده از یک سوآپ استریل، سلول های دهانه رحم را جمع اوری کرده و جهت تشخیص تغییرات سلولی یا هرگونه عفونت به آزمایشگاه می فرستد.
-
نمونه برداری از دهانه رحم یا کولپوسکوپی: زمانی که نتیجه تست پاپ اسمیر نشان دهنده ناهنجاری یا تغییرات سلولی باشد، انجام این تست ضرورت می‌یابد. در این روش پزشک با استفاده از دستگاه مجهز به میکروسکوپ پیشرفته سلول‌های دهانه رحم را بررسی می‌کند. در حین معاینه چنانچه به مورد مشکوکی برخورد شود از آن نمونه گرفته و جهت بررسی بیشتر به آزمایشگاه ارسال می‌شود. این روش با دقت بسیاری می‌تواند سلول های سرطانی را تشخیص دهد.
-
کشت سلول های دهانه رحم: در این روش نمونه از ترشحات دهانه رحم برداشته می‌شود و در زیر میکروسکوپ از نظر عفونت‌های قارچی ، باکتریایی یا سایر عوامل بیماری زا مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.