آیا بیماری سلیاک باعث ناباروری می‌شود؟ بررسی علمی و رژیم درمانی
بیماری سلیاک یک بیماری خودایمنی گوارشی است که می‌تواند تأثیر مستقیمی بر باروری زنان و مردان داشته باشد. این مقاله علمی با هدف بررسی ارتباط سلیاک و ناباروری، سقط مکرر و اختلالات هورمونی تهیه شده است.
سلیاک چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود؟
سلیاک یک اختلال مزمن است که در آن مصرف گلوتن منجر به آسیب به روده باریک می‌شود. این آسیب مانع جذب مواد مغذی و در نتیجه، باعث بروز علائمی فراتر از دستگاه گوارش می‌شود از جمله ناباروری.
علل ناباروری در بیماران سلیاک
-
اختلال جذب و کمبود آهن، اسید فولیک و روی
-
بی‌نظمی هورمونی (افزایش پرولاکتین، کاهش FSH/LH)
-
پاسخ التهابی بدن و تخریب آندومتر رحم
-
نارسایی زودرس تخمدان در زنان
-
کاهش کیفیت اسپرم در مردان
آیا سقط مکرر می‌تواند ناشی از سلیاک باشد؟
مطالعات متعددی نشان داده‌اند که در زنان مبتلا به سلیاک، احتمال سقط خودبه‌خودی مکرر افزایش می‌یابد. التهاب ناشی از پاسخ ایمنی بدن و اختلال در تغذیه سلولی رحم، از عوامل دخیل هستند.
یافته‌های علمی درباره سلیاک و ناباروری
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴ (Tersigni et al.) نشان داد که شیوع بیماری سلیاک در زنان با ناباروری غیرقابل‌توضیح، چهار برابر بیشتر از جمعیت عمومی است.
طبق مطالعه دیگری در مجله Gut، درمان سلیاک با رژیم بدون گلوتن، باروری را در ۷۵٪ زنان مبتلا به ناباروری بازگرداند.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.
تأثیر بیماری سلیاک بر مردان نابارور
در مردان، سلیاک می‌تواند با موارد زیر همراه باشد:
-
کاهش تستوسترون
-
کم‌خونی و خستگی مزمن
-
کاهش تعداد، تحرک و کیفیت اسپرم
-
کاهش میل جنسی
رژیم بدون گلوتن و بازگشت باروری
مؤثرترین روش درمانی برای بیماران سلیاک، حذف کامل گلوتن از رژیم غذایی است. این اقدام می‌تواند در مدت ۳ تا ۶ ماه باعث:
-
تنظیم چرخه قاعدگی
-
افزایش سطح ویتامین‌ها و آهن
-
کاهش التهاب‌های مزمن
-
افزایش شانس بارداری طبیعی
جدول خلاصه عوامل تأثیرگذار بر باروری در سلیاک
|
عامل |
تأثیر بر باروری |
|
کمبود مواد مغذی |
کاهش تخمک‌گذاری، اختلال در رشد جنین |
|
اختلالات ایمنی |
سقط مکرر، ناباروری |
|
هورمون‌های غیرطبیعی |
قطع قاعدگی یا بی‌نظمی |
|
کیفیت پایین اسپرم |
ناباروری مردان |
چه کسانی باید از نظر سلیاک غربالگری شوند؟
-
زوج‌هایی با ناباروری غیرقابل‌توضیح
-
زنان با سقط مکرر یا قاعدگی نامنظم
-
مردان با کاهش تستوسترون یا کیفیت اسپرم
-
افراد با کم‌خونی مزمن بدون علت مشخص
جمع‌بندی
بیماری سلیاک می‌تواند یکی از عوامل پنهان ناباروری در زنان و مردان باشد. تشخیص به‌موقع و درمان با رژیم بدون گلوتن می‌تواند باروری را بازگرداند و سقط‌های مکرر را کاهش دهد. غربالگری ساده می‌تواند مسیر درمان را روشن‌تر سازد.
منابع علمی
-
Tersigni C, et al. (2014). Human Reproduction Update, 20(4), 582–590.
-
Collin P, et al. (1996). Gut, 39(3), 382–384.
-
Farthing MJG. (2004). Gastroenterology Clinics, 33(1), 221–235.
-
Sher KS, Mayberry JF. (1994). Digestion, 55(4), 243–246.