در پشت بیضه ها، یک لوله در هم پیچیده به نام اپیدیدیم وجود دارد. این لوله اسپرم را در خود ذخیره کرده و در صورت لزوم حمل می کند. این لوله، به مجرای خروجی و دیگر مجاری که وازدفران نام دارد، مرتبط است. اپیدیدیمیت یک مشکل جنسی در مردان است و زمانی رخ می دهد که این لوله دردناک، متورم و ملتهب می شود.
دو نوع اپیدیدیم وجود دارد. اپیدیدیمیت حاد که به طور ناگهانی رخ می دهد و درد و التهاب به سرعت در آن در حال افزایش است. این نوع اپیدیدیمیت کمتر از ۶ هفته طول می کشد.
اپیدیدیمیت مزمن به آرامی شکل می گیرد و درد کمتری دارد. این نوع اپیدیدیمیت، یک مشکل طولانی مدت است که بیش از ۶ هفته طول می کشد. مردان در هر سنی می توانند تحت تاثیر این بیماری قرار بگیرند. اگر بیضه ها هم دچار التهاب و درد شوند، به این بیماری اپیدید-ارکیت گفته می شود.
علل اپیدیدیمیت
گسترش عفونت باکتریایی معمولا باعث اپیدیدیمیت می شود. این عفونت اغلب در مجرای ادرار، پروستات یا مثانه شروع می شود.
دو نوع اصلی از عفونت باعث اپیدیدیمیت می شود:
عفونت منتقله از راه جنسی (STI)
اپیدیدیمیت ناشی از STI، مانند گونوره یا کلامیدیا، در مردان جوان و مردان دگرجنسگرا رایج است. به خصوص کسانی که رابطه جنسی با شرکای جنسی متعدد دارند و از کاندوم استفاده نمی کنند. موارد اپیدیدیمیت ناشی از STI کمتر رایج است.
عفونت دستگاه ادراری (UTI)
اپیدیدیمیت ناشی از UTI در کودکان، مردان مسن و مردانی که با مردان دیگر رابطه جنسی دارند رخ می دهد. عوامل زیر اغلب عفونت دستگاه ادراری در مردان ایجاد می کنند:
-
بزرگ شدن پروستات به طوری که بر روی مثانه فشار وارد شود
-
قرار دادن کاتتر در آلت تناسلی
-
جراحی در کشاله ران، مثانه یا پروستات
علل ابتلای کودکان
در حالی که موارد ابتلا به این بیماری در کودکان نادر است، اما ممکن است در این سن نیز رخ دهد. در این شرایط اغلب عفونت باکتریایی از مجرای ادراری یا مثانه به لوله های اپیدیدیم گسترش می یابد.
التهاب معمولا به دلیل یکی از موارد زیر ایجاد می شود:
-
آسیب مستقیمی که به منطقه وارد شده است
-
چرخش و پیچیده شدن اپیدیدیم
-
برگشت ادرار و رسیدن آن به اپیدیدیم
سایر علل
بعضی از علل غیر معمولی که به این بیماری مرتبط هستند نیز عبارتند از:
-
اوریون
-
بیماری سل
-
مصرف دوزهای بالا از یک دارو به نام آمیودارون که معمولا برای مشکلات ریتم قلب تجویز می شود.
-
ایجاد آسیب در منطقه کشاله ران
-
وجود مشکلات ساختاری در دستگاه ادراری
-
بیماری بهجت
-
وجود مشکلات مادرزادی کلیه و مثانه
علائم بیماری اپیدیدیمیت
اپیدیدیمیت، باعث درد در یک یا هر دو بیضه می شود. منطقه آسیب دیده ممکن است قرمز و متورم بوده و در زمان لمس کردن آن احساس گرما کنید. اگر این بیماری درمان نشده باقی بماند، در طول زمان بدتر خواهد شد.
سایر علائم عبارتند از:
-
تب
-
لرز
-
احساس سنگینی در بیضه آسیب دیده
-
بزرگ شدن بیضه
-
حساسیت به لمس در بیضه آسیب دیده
-
درد شکم یا لگن
-
الزام مکرر به ادرار کردن
-
احساس سوزش هنگام ادرار کردن
-
ترشح از انتهای آلت تناسلی
-
وجود خون در ادرار
-
درد هنگام انزال یا داشتن رابطه جنسی
-
ایجاد مایع در اطراف بیضه که ممکن است مانند یک توده احساس شود
البته علائم معمولا به علت اپیدیدیمیت بستگی دارد. به عنوان مثال، ترشح از آلت تناسلی به احتمال زیاد به علت عفونت منتقله از راه جنسی است. در حالی که میل به ادرار کردن احتمالا به دلیل عفونت دستگاه ادراری ایجاد می شود.
علائم اپیدیدیمیت همچنین می تواند شبیه به پیچ خوردگی بیضه باشد. پیچ خوردگی بیضه وضعیتی است که در آن بیضه ها پیچ خورده و جریان خون به این عضو قطع می شود. در این شرایط بیمار باید جراحی اورژانسی شود.
در نتیجه، اگر فردی هر یک از این علائم را تجربه کند، باید حتما به پزشک اورولوژیست مراجعه کند.
در کودکان، شایع ترین نشانه ها عبارتند از:
-
احساس ناراحتی و درد در شکم یا لگن
-
وجود یک منطقه قرمز و حساس به لمس در نزدیکی کیسه بیضه ها (اسکولوم)
-
درد و یا احساس سوزش در هنگام ادرار کردن
-
ترشح از مجرای ادرار
-
تب
چه روش هایی برای تشخیص بیماری اپیدیدیمیت وجود دارد؟
برای یافتن علائم عفونت، التهاب و اپیدیدیمیت، پزشک احتمالا مجبور است که معاینه فیزیکی انجام داده و بیضه ها را از نزدیک بررسی کند. با این معاینه پزشک اغلب می تواند تفاوت بین اپیدیدیمیت و چرخش بیضه را به خصوص در مردان جوان تشخیص دهد.
گاهی اوقات اپیدیدیمیت و چرخش بیضه می توانند هم زمان رخ دهند.
پزشکان ممکن است برای یافتن علت این بیماری از برخی از آزمایش های دیگر مانند موارد زیر نیز استفاده کنند:
-
معاینه رکتوم. در این حالت پزشک بعد از پوشیدن دستکش، انگشت خود را برای بررسی بزرگ شدن پروستات وارد مقعد می کند.
-
آزمایش ادرار و خون برای یافتن عفونت
-
گرفتن نمونه از ادرار برای آزمون گنوره و کلامیدیا
-
اسکن اولتراسوند برای شناسایی چرخش بیضه
-
سابقه پزشکی
چه روش هایی برای درمان اپیدیدیمیت وجود دارد؟
روش های درمان اپیدیدیمیت، بستگی به علتی دارد که سبب بیماری شده است. اگر عفونت باکتریایی عامل این بیماری باشد، پزشک احتمالا مصرف یک دوره آنتی بیوتیک را تجویز می کند. اگر عفونت توسط عفونت های منتقله از راه جنسی ایجاد شود، این موضوع باید به همسر بیمار نیز اطلاع داده شود. ضمن این که تا زمان بهبودی کامل باید از برقراری رابطه جنسی اجتناب شود. زیرا همان طور که از نام این عفونت ها پیداست، آن ها به سادگی از طریق رابطه جنسی قابل انتقال هستند.
به علاوه اگر درد شدید باشد، پزشکان احتمالا داروهای ضد درد و ضد التهابی مانند ایبوپروفن را برای کاهش درد و تورم توصیه می کنند.
همچنین انجام چند نکته اساسی می تواند موجب شود که فرد احساس راحتی بیشتری کند. این نکات عبارتند از:
-
استراحت کردن و دراز کشیدن به صورتی که کیسه بیضه رو به بالا باشد.
-
استفاده از کیسه یخ بر روی منطقه آسیب دیده
-
استفاده از ابزارهای حمایتی و توانبخشی برای کیسه بیضه
به طور کلی، پس از درمان، درد ناشی از اپیدیدیمیت در عرض ۱ تا ۳ روز ادامه داشته و کم کم از بین می رود. با این حال، بعضی از علائم ممکن است چند ماه طول بکشد.
در موارد شدیدتر، ممکن است فرد در بیمارستان بستری شود و نیاز باشد که برای درمان او از برخی از روش های جراحی استفاده شود. بعد از درمان نیز برای اطمینان از این که بیماری و عفونت به طور کامل از بین رفته است نیاز به انجام و تکرار آزمایشات است.
بازیابی و چشم انداز این بیماری به چه صورت است؟
در اکثر موارد، اپیدیدیمیت با مصرف آنتی بیوتیک ها و استراحت کردن از بین می رود و هیچ مشکلی در رابطه جنسی و سیستم تولید مثل ایجاد نمی کند.
با این حال، این بیماری می تواند عود کند و برخی از عوارض مانند عوارض زیر را به همراه داشته باشد:
-
ایجاد آبسه در کیسه بیضه، که ممکن است نیاز به جراحی تخلیه داشته باشد.
-
ابتلا به اپیدیدیمیت مزمن
-
ایجاد شکاف بر روی پوست کیسه بیضه (اسکروتوم)
-
مرگ بافت بیضه به علت کمبود خون، که به نام انفارکتوس بیضه شناخته می شود
-
ناباروری
اپیدیدیمیت مزمن
در مورد اپیدیدیمیت مزمن، پزشکان آنتی بیوتیک را تجویز نمی کنند زیرا التهاب بدون عفونت رخ می دهد.
درمان این بیماری شامل موارد زیر است:
-
استفاده مکرر از حمام آب گرم
-
مصرف داروهای ضد التهابی که شامل استروئیدها نباشند.
-
تجویز دارو برای آرام کردن ماهیچه ها و تغییر پیام های عصبی
-
ایجاد بی حس کننده از طریق تزریق استروئید به داخل کیسه بیضه
-
جراحی برای حذف اپیدیدیم
-
استفاده از تکنیک های مدیریت استرس