کیست واژن کیسه بسته‌ای از هوا، مایع یا چرک است که روی سلول پوششی واژن یا روی آن قرار گرفته است. چند نوع کیست واژن وجود دارد. این ضایعه می‌تواند بوسیله زخم ایجاد شده به هنگام زایمان، تجمع مایع در غدد لنفاوی یا تومورهای خوش خیم (غیر سرطانی)، ایجاد شود.
کیست معمولا هیچ علامتی را ایجاد نمی‌کند اما گاهی اوقات موجب ناراحتی حین فعالیت جنسی یا وارد کردن تامپون می‌شود. کیستهای واژن معمولا کوچک باقی می‌مانند و اغلب اوقات نیازی به درمان ندارند. البته انواع متفاوتی از ممکن است بزرگ شده و منجر به درد، خارش یا افزایش خطر عفونت شوند.
انواع کیست واژن
چند نوع کیست واژن وجود دارد. شایعترین نوع شامل کیستهای داخل واژن، کیست مجرای گارتنر و کیستهای بارتولن است. تومورهای خوش خیم در واژن ممکن است شبیه به کیستها باشند.
کیست داخلی واژن
کیست واژن داخلی شایعترین نوع کیستهای واژنی است. این نوع کیست بوسیله زخم دیواره واژن ایجاد می‌شود و ممکن است به هنگام زایمان یا پس از جراحی ایجاد شود.
کیست مجرای گارتنر
مجرای گارتنر یک اندام باقی مانده از حفره لگن زنانه در اثر رشد جنین است. این بخش گاهی اوقات می‌تواند مایع انباشته کند و بعد درون یک کیست در دیواره‌های واژن ایجاد شود.
کیست مولرین
این کیست نوع دیگری از کیست است که در نتیجه مواد باقی هنگام رشد جنین، شکل می‌گیرد.
کیست بارتولن
غده بارتولین نزدیک به ابتدای واژن روی لبهای واژن (لابیا) قرار دارد. اگر یک تکه پوست روی این غده رشد کند، مایع می‌تواند داخل غده برگردد و کیست را تشکیل دهد، این کیست معمولا بدون درد است. اگر کیست عفونی شود می‌تواند آبسه ایجاد کند.
علائم کیست واژن
معمولا هیچ علامتی همراه با کیست واژن وجود ندارد. اما افراد مبتلا ممکن است حین رابطه جنسی یا هنگام وارد کردن تامپون یا شیاف به واژن متوجه یک توده کوچک برآمده از دیواره واژن شوند یا احساس درد و ناراحتی کنند.
اختلالات
محتمل ترین اختلال ناشی از یک کیست عفونی است که موجب آبسه می‌شود. یک آبسه تجمع چرک و مایع است که می‌تواند موجب قرمزی، درد و تورم شود. اگر یک آبسه شکل بگیرد، ممکن است برای درمان، نیاز به تخلیه داشته باشد.
تعداد زیادی از باکتریهای روی پوست (این باکتریها جزو فلور طبیعی واژن هستند) و همچنین باکتریهایی ایجاد کننده بیماری آمیزشی همچون کلامیدیا و گنوره می‌توانند موجب یک کیست شوند که به آبسه تبدیل می‌شود. در موارد دیگر، باکتریها بطور طبیعی در روده وجود دارند همانند E. coli که می‌تواند منجر به آبسه شود.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد
خانم ها باید معاینات زنانه سالانه را به عنوان بخشی از مراقبت روزانه خود قرار دهند. بعلاوه نیاز است که برای بررسی هر توده جدید روی واژن به متخصص زنان مراجعه شود تا از خوش خیم بودن آن اطمینان حاصل شود.
همچنین در صورتی که خانمی کیست واژن یا توده‌ای دردناک یا علائم عفونت را دارد باید به متخصص زنان مراجعه کند.
کیست واژن چگونه تشخیص داده می‌شود؟
ممکن است به هنگام معاینه لگن یا معاینه زنانه روی دیواره واژن توده‌ای احساس شود. پزشک شرح حال بیمار را بررسی می‌کند و در مورد علائم بیماری سوال می‌کند. متخصص زنان ممکن است همچنین آزمایشهای دیگری هم برای رد عوارض دیگر پیشنهاد کند. این تستها شامل موارد زیر باشند:
کیست واژن چگونه درمان می‌شود؟
در اکثر موارد کیست واژن نیازی به درمان ندارد. درمان معمولا به شخصی ارائه می‌شود که درد یا ناخوشی را به خاطر اندازه کیست یا در صورت وجود عفونت، احساس می‌کند. اگر درمان لازم باشد یکی از گزینه‌های زیر ممکن است استفاده شود:
آنتی بیوتیکها: معمولا در صورتی که کیست واژن عفونی شود، یا در بعضی موارد وقتی که تست یک عفونت مقاربتی را نشان می‌دهد، آنتی بیوتیک تجویز می‌شود. اگر آبسه ایجاد شده به طور مناسبی تخلیه شود نیازی به آنتی بیوتیک نیست.
حمام آب گرم: که طی آن فرد در یک تشت که به ارتفاع یک اینچ آب در آن ریخته شده، می‌نشیند که باید چند بار در روز به مدت ۳ تا ۴ روز انجام شود. این نشستن در تشت، کمک می‌کند که کیست عفونی ترکیده و تخلیه شود که در اینصورت نیازی به مداخلات بیشتر نیست.
مارسوپیالیزیشن: که برای کیستهای مزاحم یا عود کننده انجام می‌شود. پزشک روی هر سمت برش تخلیه یک بخیه می‌زند تا یک حفره ثابت ایجاد کند. می‌توان یک لوله پلاستیکی وارد آن کرد تا تخلیه برای چندین روز پس از عمل انجام شود و به پیشگیری از عود مجدد کمک کند.
برداشتن غده، که در موارد نادر کیستهای بارتولن انجام می‌شود. البته این معمولا چندان متداول نیست.
ممکن است برای عفونت یا کیستهای بزرگ به منظور خروج محتوای آنها نیاز به جراحی باشد. این عمل اغلب با استفاده از بیهوشی موضعی یا بی حسی انجام می‌شود و با جراحی پزشکی انجام می شود.
پزشک یک برش کوچک داخل کیست ایجاد می‌کند که بعد آن را تخلیه کند. بعد از تخلیه کیست، پزشک یک لوله پلاستیکی را در داخل شکاف قرار می‌دهد. این به کیست اجازه می‌دهد به مدت چند هفته باز بماند تا بطور کامل تخلیه شود.
پیشگیری
پیشگیری از ایجاد کیست واژن دشوار است. پیشگیری باید کمتر بر توقف ایجاد کیست متمرکز شود و بیشتر سعی کنید تا جای امکان واژن را تمیز نگه دارید. رابطه جنسی ایمن می‌تواند به پیشگیری از عفونت ناشی از بیماریهای مقاربتی کمک کند.
در آخر
چشم انداز برای زنان مبتلا به کیست واژن بیشتر خوب است. بسیاری از زنان از کیستهای واژن آگاه نیستند تا موقعی که در طول معاینه سالانه مشخص شود. در مواردی نادر، کیست واژن ممکن است موجب درد یا عفونت شود. در این مورد خانمها باید فورا به دنبال درمان طبی باشند و از فعالیتهایی که موجب تحریک کیست می‌شود، خودداری کنند. موارد نادری از کیست واژن موجب مشکلاتی پیش رونده برای زنان می‌شود.