تست FSH معمولاً شامل یک آزمایش سادۀ خون است. مقدار کمی نمونۀ خون برای انجام تست لازم بوده و ریسکهای تست در حداقل ممکن هستند، بنابراین فرد آزمایش دهنده میتواند پس از انجام تست به کارهای روزمرۀ خود بپردازد.
هورمون محرک فولیکول یک هورمون محرک غدد جنسی است. این نوعی از هورمون است که غدد جنسی را تحریک میکند. این غدد شامل تخمدانها در زنان و بیضه‌ها در مردان است.
هورمون محرک فولیکول (FSH) از غدۀ کوچکی در مغز به نام هیپوفیز قدامی ترشح می‌شود.
در زنان، هورمون محرک فولیکول به بالغ شدن فولیکولهای تخمدان که تخمکها را رها میکنند، کمک میکند. بدن مردان از FSH برای تقویت رشد و توسعۀ اسپرم استفاده میکند.
بدون ترشح FSH، زن نخواهد توانست چرخۀ زادآوری خود را ادامه دهد، زیرا تخمدان قادر به رها کردن تخمک نخواهد بود.
سطح FSH را میتوان در هر دو جنس برای ارزیابی باروری یا برآورد حرکت زن به سوی یائسگی آزمایش کرد.
دکترها میتوانند برای اندازهگیری سطح FSH از آزمایش خون استفاده کنند. این تست معمولاً در کنار دیگر تست‌های هورمون‌های جنسی مثل تستوسترون یا استروژن انجام می‌شود.
تست FSH چرا انجام می‌شود؟
دکترها اغلب تست FSH را در کنار طیفی از تست‌های دیگر درخواست میکنند. دلایل زیادی برای انجام تست FSH وجود دارد که شامل موارد زیر میشوند:
• تست یائسگی:
اگر چرخۀ عادت ماهانۀ زن دچار بینظمی یا پریود او کاملاً متوقف شده باشد، دکتر ممکن است انجام تست FSH را درخواست کند. اگر سطح FSH بالا باشد، این میتواند یک علامت یائسگی به حساب آید.
• تست باروری زنان:
اگر زن تخمک‌گذاری نداشته باشد، سطح FSH او بسته به علت عدم تخمک‌گذاری بالا یا پایین خواهد بود.
• تست باروری مردان:
در مردان، FSH رشد سلول‌های اسپرم را تحریک میکند. اگر سطح FSH مردان بالا باشد، این میتواند به معنی عدم کارآیی کامل بیضه‌ها باشد.
در کنار تست باروری و یائسگی، این امکان وجود دارد که پزشک برای بررسی اختلال هیپوفیز، یا برای تعیین بلوغ زودرس یا دیررس در کودک، انجام تست FSH را درخواست کند.
FDA در عین حال یک تست ادرار را برای اندازهگیری FSH تأیید کرده است. این تست در محیط خانه نیز قابل انجام است. اگر زنی در تحقق باروری دچار مشکل باشد، این تست میتواند نشان دهد که آیا این زن در مرحلۀ اولیۀ یائسگی قرار دارد یا خیر.
سطح FSH چه چیز را به دکتر میگوید؟
سطح FSH معمولاً فقط بخشی از پازلی است که دکتر باید قطعات آن را کنار هم بچیند. برای رسیدن به تصویری شفافتر، احتمالاً به انجام تست‌های دیگری نیز نیاز است. مثالهایی در مورد این تستها شامل موارد زیر است:
• استرادیول
• هورمون جسم زرد
• پروژسترون
• تستوسترون
در عین حال در هنگام انجام تست برای باروری، دکتر ممکن است از زنان بخواهد تا دمای بدن خود را ردگیری کنند، زیرا این دما در طول تخمک‌گذاری افزایش مییابد. مشابهاً، پزشک ممکن است برای بررسی لولههای فالوپ دستور انجام اسکن‌های تصویربرداری بدهد. اگر این لولهها مسدود باشند، تخمک زن قادر نخواهد بود تا برای تشکیل نطفه به رحم انتقال یابد.
بر مبنای اعلام انجمن یائسگی آمریکای شمالی، اگر سطح FSH زن معادل 30 میلی - واحد بینالملی در هر میلیلیتر (mIU/mL) یا بالاتر باشد، و وی در طول یک سال منتهی به آزمایش پریودی نداشته بوده باشد، وی احتمالاً یائسه شده است.
به هر جهت، اگر زنی در یک تست منفرد FSH چنین نتیجهای گرفته باشد، این به معنی یائسگی وی نخواهد بود. برای تعیین وقوع یائسگی در زن انجام چندین تست مورد نیاز است.
بر مبنای اعلام آزمایشگاههای پزشکی مایو، مقادیر مرجع (معمولترین مقادیر (برای FSH به قرار زیر است:
• مردان بالای 18 سال سن: 18-1 واحد بینالمللی در لیتر (IU/L)
• زنان پس از یائسگی: 113.6-16.7 واحد بینالمللی در لیتر
• در زنان پیش‌یائسه:
• فولیکولی: 8.8-3.9 IU/L
• در میانۀ چرخۀ عادت ماهانه: 22.5-4.5 IU/L
• لوتئال: 5.1-1.8 IU/L
دکتر از نتایج آزمایش FSH یک فهرست مرجع ایجاد میکند، به نحوی که فرد بتواند نرمال، بالا یا پایین بودن سطح FSH خود را شناسایی کند. دکتر نتایج را تفسیر و درمانهایی را توصیه میکند.
اگر زنی در معرض یائسگی زودرس قرار داشته باشد، دکتر ممکن است برای کاهش علایم مرتبط با این وضعیت درمان جایگزینی هورمون توصیه کند.
ریسکها و ملاحظات مربوط به تست FSH
تست FSH معمولاً شامل یک آزمایش سادۀ خون است. مقدار کمی نمونۀ خون برای انجام تست لازم بوده و ریسکهای تست در حداقل ممکن هستند، بنابراین فرد آزمایش دهنده میتواند پس از انجام تست به کارهای روزمرۀ خود بپردازد.
دکتر از تست FSH به صورت منفرد برای تعیین یائسه شدن زن یا تعیین دلایل ناباروری استفاده نمیکند.
یکی از مشکلات تست هورمونی در زنان این است که میزان هورمونها در طول ساعات و روزهای مختلف دچار نوسانات مختلفی می‌شود. بنابراین یک نمونه خون و آزمایش آن برای هورمونها فقط "تصویری لحظه‌ای" از سطح هورمونها به دست میدهد.
انجام تشخیص بر مبنای صرف آزمایش FSH در مورد زنان میتواند ناصحیح و غیر دقیق باشد. به هر حال، سطح هورمون در مردان پایدارتر تلقی می‌شود.
برخی داروها ممکن است بر سطح FSH تأثیر بگذارند. این موضوع اهمیت دارد که فرد تمامی داروهای مصرفی خود را به دکتر اطلاع دهد تا جلو خوانش کاذب تست گرفته شود.
مثال‌های در مورد داروهای افزایش دهندۀ سطح FSH شامل موارد زیر است:
• سایمتدین
• کلومیفن
• دیجیتالیس
• لوودوپا
داروهای کاهش دهندۀ سطح FSH شامل موارد زیرند:
• درمانهای جایگزینی هورمون
• داروهای خوراکی پیشگیری از بارداری
• فنوتیازینها
مصرف مولتیویتامینهای حاوی بیوتن یا ویتامین B7 نیز میتواند بر دقت تست FSH تأثیر بگذارد. دکترها اغلب سفارش میکنند که زنان برای انجام تست دستکم از 12 ساعت پیش از تست از مصرف این مکملها خودداری کنند.
چه در پیش است؟
تست‌های FSH میتواند به دکتر در ارزیابی وضعیت باروری یا یائسگی کمک کند.
دکتر ممکن است برای بررسی اینکه سطح GSH مداوماً بالا، پایین یا نرمال است درخواست گرفتن چندین مورد نمونۀ خون از زن را در طول یک دورۀ عادت ماهانه مطرح کند.
به هر حال، اغلب زنانی که وارد دورۀ یائسگی میشوند نیازی به انجام تست FSH ندارند.
اگر زنان در سنین بالای چهل و پنج سال باشند علایم زیر معمولاً برای تأیید ورود آنها به یائسگی کافی است:
• گرگرفتگی
• تغییرات خلق
• مشکلات خواب
در هر حال اگر زن یا مردی در سنین زیر چهل سال قرار دارد و مایل است بر اثر نگرانی در مورد باروری یا یائسگی آزمایش شود، تست FSH میتواند در انجام تشخیص نقش مهمی داشته باشد.