احتمالا این سوال را می‌پرسید که چه چیز هایی باعث نازایی میشود؟ نازایی می‌تواند از طرف مرد، زن و یا هر دو طرف باشد. اینکه کدام یک مشکل دارند، نیازمند بررسی پزشک است و نمی‌توان به سادگی به این پاسخ دست پیدا کرد. با انجام آزمایش‌های متعدد بالاخره مشخص میشود که چه کسی مشکل دارد و برای درمان آن چه باید کرد.
دلایل نازایی مردان کدامند؟
برخی از علت‌های نازایی در مردان شامل موارد زیر هستند؛
-
مایع منی و اسپرم؛ مایع منی شامل بخش مایع و اسپرم است. مایع از غده پروستات، سمینال وزیکول و سایر غدد جنسی ترشح میشود و اسپرم در بیضه ها ساخته میشود. هنگامی که مرد انزال دارد و منی خارج میشود مایع منی به انتقال اسپرم به سمت تخمک کمک می‌کند. مشکلاتی که ممکن است در این مسیر وجود داشته‌باشد شامل موارد زیر است؛
-
تعداد کم اسپرم: ممکن است آقا تعداد کمی اسپرم در مایع منی داشته‌باشد. تعداد اسپرم کمتر از ۱۵ میلیون، میزان کم در‌نظر‌گرفته‌می‌شود. تقریبا یک سوم زوج هایی که مشکل باروری دارند به علت تعداد اسپرم کم است.
-
تحرک کم اسپرم‌ها: اسپرم نمی‌تواند به خوبی شنا کند تا به تخمک برسد.
-
اسپرم غیرطبیعی: اسپرم ممکن است شکل غیرطبیعی داشته‌باشد که حرکت و باروری تخمک را دشوار کند.
-
مایع منی غیرطبیعی ممکن است قادر به حمل موثر اسپرم نباشد و ممکن است ناشی از موارد زیر باشد؛
-
بیماری: که ممکن است عفونت بیضه، سرطان یا جراحی باشد.
-
بیضه‌هایی که بیش از حد گرم شده‌اند: علل آن شامل موارد زیر است؛
-
بیضه نزول نکرده
-
واریکوسل
-
عروق واریسی در اسکروتوم
-
استفاده از سونا یا وان‌های داغ
-
پوشیدن لباس‌های تنگ
-
کار کردن در محیط‌های داغ
-
اختلالات انزال: اگر مجاری انزالی مسدود باشند منی ممکن است درون مثانه تخلیه شود.
-
اختلالات هورمونی: برای مثال هیپوگنادیسم (کوچکی غدد جنسی) می‌تواند منجر به کمبود تستوسترون شود.
برخی از علت‌های کمتر شایع شامل موارد زیر هستند؛
فاکتورهای ژنتیکی: مردان باید دارای یک کروموزوم X و یک کروموزوم Y باشند. اگر مردی یک کروموزوم Y و دو کروموزوم X داشته‌باشد، که در سندرم کلاین فلتر اتفاق‌می‌افتد، بیضه‌ها به طور غیرطبیعی رشد‌کرده و مقدار تستسترون و تعداد اسپرم‌ها کم خواهد‌بود.
اوریون: اگر بعد از بلوغ اتفاق‌بیفتد، التهاب بیضه‌ها ممکن است تولید اسپرم را تحت تاثیر قراردهد.
هیپوسپادیاس: اگر محل باز‌شدن پیشابراه در به جای آنکه در راس باشد، زیر آلت تناسلی قرار‌گرفته‌باشد این اختلال وجود دارد که با روش‌های جراحی در نوزادی قابل اصلاح است. اگر اصلاحات انجام‌نشود، ممکن است در رسیدن اسپرم به سرویکس خانم مشکل به وجود‌بیاید. هیپوسپادیاس تقریبا در هر ۱ نوزاد از ۵۰۰ نوزاد پسر تازه متولد‌شده دیده‌می‌شود.
سیستیک فیبروزیس: بیماری مزمنی است که مشکل در تولید موکوس غلیظ است. اغلب این اختلال ریه‌ها را تحت‌تاثیر قرار‌می‌دهد، اما در آقایان ممکن است باعث اختلال یا انسداد مجاری اسپرم‌بر شود.
رادیوتراپی: رادیوتراپی می‌تواند تولید اسپرم را مختل‌کند. شدت آن بستگی به نزدیکی محل رادیوتراپی به بیضه‌ها دارد.
برخی بیماری‌ها: بیماری‌هایی که گاهی با کاهش قدرت باروری در آقایان مرتبط هستند، شامل کم خونی، سندرم کوشینگ، دیابت و بیماری‌های تیروئید می‌شوند.
سن: باروری مردان از بعد از ۴۰ سالگی شروع به کم شدن می‌کند.
مواجهه با مواد شیمیایی: برای مثال حشره‌کش‌ها
مصرف بیش از اندازه الکل: باروری مرد را کاهش می‌دهد.
وزن زیاد یا چاقی: شانس لقاح را کاهش می‌دهد.
استرس‌های روحی: استرس می‌تواند عامل موثری باشد مخصوصا اگر فعالیت جنسی را کاهش دهد.
علل نازایی در زنان کدامند؟
برخی از بیماری‌های زنان می‌توانند باعث نازایی شوند. در این بخش ابتدا به مواردی که می‌توانند باعث نازایی شوند و به سبک زندگی مرتبط هستند پرداخته‌ایم و سپس به ترتیب بیماری‌های زنان را که باعث نازایی می‌شوند، نام برده‌ایم. عواملی که احتمال ناباروری را افزایش می‌دهند شامل موارد زیر هستند؛
-
سن: توانایی لقاح از حدود ۳۲ سالگی شروع به کاهش می‌کند.
-
سیگار کشیدن: سیگار کشیدن به شکل قابل توجهی خطر نازایی را هم در مردان و هم در زنان افزایش می‌دهد و همچنین ممکن است تاثیر درمان‌های نازایی را کاهش‌دهد. سیگار کشیدن طی بارداری احتمال سقط را افزایش می‌دهد. سیگار کشیدن غیرفعال (فردی که در معرض سیگار کشیدن سایرین است) نیز با کاهش باروری مرتبط است.
-
الکل: هر مقدار مصرف الکل می‌تواند شانس لقاح را تحت تاثیر قراردهد.
-
چاقی یا وزن بالا: می‌تواند احتمال نازایی را همانند آقایان در خانمها نیز افزایش‌دهد.
-
اختلالات خوردن: اگر یک بیماری خوردن منجر به کاهش وزن قابل توجه شود، مشکلات باروری ممکن است به‌وجود‌آید.
-
رژیم غذایی: کمبود فولیک اسید، آهن، روی و ویتامین B12 می‌تواند باروری را تحت تاثیر قرار دهد. خانم‌هایی که در خطر هستند از جمله کسانی که گیاهخوار هستند باید در مورد مکمل‌های لازم با پزشک مشورت کنند.
-
ورزش: ورزش بسیار کم یا بسیار زیاد با مشکلات باروری مرتبط است.
-
عفونت‌های منتقله از راه جنسی: کلامیدیا می‌تواند لوله‌های فالوپ (بخشی از ساختار جنسی خانمها) را تخریب کند و باعث التهاب در اسکروتوم مردان شود. سایر انواع عفونت‌های منتقله از راه جنسی نیز می‌توانند باعث نازایی شوند.
-
مواجهه با برخی مواد شیمیایی: برخی حشره‌کش‌ها، علف‌کش‌ها، فلزات مانند سرب و محلول‌ها با مشکلات باروری هم در مردان و هم در زنان مرتبطند.
-
استرس روحی: ممکن است تخمک‌گذاری در خانمها و تولید اسپرم در آقایان را تحت تاثیر قرار دهد و می‌تواند منجر به کاهش فعالیت جنسی شود.
۱. تنبلی تخمدان:در سندرم تخمدان پلی کسیتیک (PCOS) عملکرد تخمدان‌ها غیرطبیعی است و تخمک‌گذاری ممکن است انجام نشود. تنبلی تخمدان می‌تواند دلایل متعددی داشته‌باشد که دانستن علت در درمان موثر است. خوشبختانه می‌توان تنبلی تخمدان را بهبود بخشید و البته بهتر است این افراد تخمک خود را فریز کرده و در بانک نگهداری کنند.
۲. کیست تخمدان:گاهی ممکن است کیست تخمدان باعث ایجاد نازایی شود. تخمدانی که کیست داشته‌باشد، در مواردی نمی‌تواند به خوبی فعالیت کند و بنابراین نیازمند درمان نازایی است.
۳. اختلالات تخمک گذاری:رایج‌ترین علت نازایی در زنان هستند. تخمک‌گذاری در واقع آزادسازی یک تخمک در هر ماه است. در اختلالات تخمک گذاری ممکن است هیچ تخمکی آزاد نشود یا فقط در برخی چرخه‌ها تخمک آزاد شود. علل اختلالات تخمک‌گذاری می‌تواند شامل موارد زیر شود؛
-
نارسایی تخمدان زودرس؛ تخمک ها پیش از ۴۰ سالگی از کار می افتند.
-
هایپرپرولاکتینمی: اگر سطح پرولاکتین بالا باشد، و خانم باردار یا در حال شیردهی نباشد، ممکن است تخمک‌گذاری و باروری را تحت تاثیر قرار دهد.
-
تنبلی تخمدان
۴. کیفیت پایین تخمک:تخمک‌ها آسیب دیده‌اند یا اختلالات ژنتیکی دارند که نمی‌توانند بارداری را تحمل کنند. هرچقدر سن خانم بالاتر باشد خطر این مشکلات بیشتر میشود.
۵. مشکلات تیروئید:غده تیروئید پرکار یا کم‌کار می‌تواند منجر به عدم تعادل هورمنی شود.
۶. بیماری‌های مزمن:از بیماری‌های مزمن می‌توان به ایدز یا سرطان اشاره کرد.
۷. بیماری های رحمی یا مشکل در لوله های فالوپ:بیماری‌های رحمی و یا مشکلات در لوله‌های فالوپ می‌تواند مانع از حرکت صحیح تخمک از تخمدان به رحم شود. که علل آن شامل موارد زیر میشود؛
-
جراحی: جراحی‌های لگن گاهی باعث آسیب به لوله‌های فالوپ می شود. جراحی سرویکس (گردن رحم) گاهی باعث کوتاهی سرویکس میشود.
-
فیبروم رحم: فیبروز ساب موکوزال نوعی تومور خوش خیم (غیرسرطانی) است که در دیواره عضلانی رحم به وجود می‌آید. آن‌ها ممکن است برای جایگذاری سلول تخم در رحم مشکل ایجاد کنند و یا لوله فالوپ را مسدود کنند که باعث جلوگیری از لقاح اسپرم و تخمک شود.
-
پولیپ رحم: گاهی پولیپ رحم می‌تواند ایجاد نازایی کند.
-
اندومتریوز: سلول هایی که به طور طبیعی در سطح رحم رشد می کنند در سایر نقاط بدن شروع به رشد می کنند.
-
درمان های ضدباروری قبلی: در خانم هایی که بستن لوله های فالوپ را انتخاب کرده اند، فرایند می تواند به شکل بازگشت به حالت قبلی انجام شود اما شانس باروری مجدد بالا نیست.
-
عفونت رحم: عفونت‌های رحمی می‌توانند از شایع‌ترین علت‌های ایجاد نازایی باشند.
-
چسبندگی رحم: چسبندگی رحم از دیگر علت‌های نازایی است.
-
سرطان دهانه رحم: سرطان سرویکس یا سرطان دهانه رحم از دیگر دلایل ایجاد نازایی در خانمها است.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.