کیست فولیکولی
کیستهای فولیکولی تخمدان، نوعی از کیستهای خوش‌خیم و غیرسرطانی تخمدان است. این کیست‌ها در تقسیم‌بندی کیست فیزیولوژیک یا غیربیماری‌زا قرار میگیرد که نام دیگر آن، کیست عملکردی یا فانکشنال میباشد. (functional) است.
کیست فولیکولی زمانی به وجود می‌آید که فولیکول تخمدان در طول چرخه یا سیکل پریود و تخمک‌گذاری، پاره نمی‌‌شود و همچنان به رشد ادامه دهد. این فولیکول دیواره‌ای نازک دارد که با چند لایه سلول پوشانده شده و داخل آن مایعی شفاف است. اندازه این کیست‌ها به ندرت از شش تا هشت سانتی‌متر بیشتر میشود .
علائم کیست فولیکولار تخمدان:
بیشتر این کیست ها علائمی را سبب نمی گردند. اگر فرد کیست فولیکولاری داشته باشد که بزرگ شده یا متلاشی شده است ممکن است علائمی چون درد در پایین شکم، فشار یا نفخ در قسمت پایینی شکم، تهوع و استفراغ، حساسیت به درد در سینه ها و تغییراتی در طول چرخه قاعدگی را تجربه کند. اگر فرد درد شدید یا ناگهانی را در شکم خود احساس کند خصوصا اگر با تهوع یا تب همراه باشد، باید سریعا به پزشک مراجعه نماید؛ این درد ممکن است نشانه ای از متلاشی شدن کیست فولیکولار تخمدان یا مشکلات اورژانسی جدی تر باشد.
علت کیست فولیکولار تخمدان:
کیست های فولیکولار در نتیجه چرخه قاعدگی طبیعی ایجاد می شوند. اگر فرد بارور بوده و در سنین باروری قرار داشته باشد، تخمدان ها ماهانه فولیکول های کیست مانندی را ایجاد می کنند. این فولیکول ها هورمون های مهم استروژن و پروژسترون را تولید می نمایند و همچنین تخمکی را در زمان تخمک گذاری آزاد می کنند. اگر فولیکول نترکد یا تخمک را آزاد نکند، به کیست تبدیل می شود؛ کیست می تواند به رشد ادامه داده و با مایع یا خون پر شود.
علل ایجاد کیست فولیکولی تخمدان چیست؟
علل متفاوتی می تواند باعث بروز این کیست ها شود که اکثراً علت آن عدم تخمک گذاری است،چون فولیکولی که قرار است «تخمک» را ایجاد کند و معمولاً در روز چهاردهم بعد از شروع عادت ماهیانه، پارگی طبیعی پیدا کرده و تخمک را آزاد می کند،این اتفاق در این فرد رخ نمی دهد و با تجمع آب در داخل خود، تبدیل به کیست می شود. گاهی هم لکه بینی در این بیماران دیده می شود که با یک سونوگرافی ساده هم تشخیص داده می شوند. بسته به تعداد و اندازه کیست ها و شرایط زناشویی و وزن بیمار، درمان ها متفاوت خواهد بود.
فاکتورهای خطر کیست فولیکولار تخمدان:
کیست فولیکولار بیشتر میان خانم هایی که در سنین باروری قرار دارند شایع است. اگر فرد در گذشته کیست تخمدان داشته است، چرخه های قاعدگی نامنظم دارد، از داروهای باروری استفاده می کند، به عدم تعادل هورمونی مبتلا است، چربی اضافی خصوصا در بالا تنه خود دارد و یا استرس زیادی را متحمل می شود، احتمال بروز کیست فولیکولار تخمدان در او بیشتر است.
روش های درمان کیست فولیکولی تخمدان چیست؟
این کیست ها با جریان تخمک گذاری که در چرخه قاعدگی به‌وجود می آیند و تا قاعدگی بعدی خود به خود ناپدید می شوند و برای تسکین درد می‌توان از گرم کردن و همچنین داروهای تسکین درد استفاده کرد. در غیر این صورت هم تحت نظر پزشک برای بیمار داروی ضد بارداری تجویز می شود که به تخلیه کیست فولیکولار کمک می کند البته این موضوع نباید موجب مصرف خودسرانه دارو برای بیماران شود زیرا تشخیص نوع کیست بر عهده پزشک است و نباید این کیست با سندروم تخمدان پلی کیستیک اشتباه گرفته شود.
قرص ضد بارداری ازتخمک گذاری جلوگیری می‌کنند. اگر تخمک‌گذاری انجام شود، احتمال تشکیل کیست تخمدان نیز کاهش پیدا می‌کند و علائم ناشی از آن، از بین می‌رود. قرص ضدبارداری باعث تسریع در حذف کیستهای تشکیل شده نمی‌شوند، اما از تشکیل مجدد آن‌ها جلوگیری می‌کنند.
افرادی که از قرص ضد بارداری استفاده می کنند، کمتر دچار کیست تخمدان می شوند و در حاملگی و شیردهی نیز به علت مهار فعالیت تخمدان کیست های تخمدان کمتر مشاهده می شود و اگر هم وجود داشته باشد در دوره بارداری و شیردهی خود به خود پس رفت پید
چه زمانی کیست فولیکولی تخمدان، نیاز به جراحی پیدا می‌کند؟
در موارد زیر، انجام جراحی برای درمان کیست فولیکولی تخمدان ضروری میشود:
-
در مواردی که تخمدان و کیست پیچ بخورد یا پاره شود.
-
در صورت خونریزی و درد شدید
-
درصورتی که کیست بزرگ‌تر از ۳ اینچ )۷٫۳ سانتی متر) شود یا به اندام‌های مجاور خود فشار بیاورد.
-
در صورتی که کیست پس از یک دوره قاعدگی و با دارو از بین نرود.
-
در صورتی که امکان وجود سرطان تخمدان تشخیص داده شود.
تشخیص کیست فولیکولار:
سونوگرافی ابزار دقیق و بدون اشعه برای ازریابی کیستهای تخمدانی و فولیکولار میباشد که میتواند به روش ترانس واژینال و یا از طریق شکمی انجام شود.در سونوگرافی سایز و تعداد کیست ها به دقت ارزیابی میشود.
در صورتیکه سونوگرافی از طریق شکم باشد میبایست قبل از انجام سونوگرافی مثانه خود را کاملا پر کنید.
در صورتیکه سونوگرافی ترانس واژینال باشد نیاز به پر بودن مثانه برای سونوگرافی نیست و این سونوگرافی با مثانه خالی انجام می شود
در سونوگرافی جدار کیست و صافی و منظمی آن و همچنین وجود یا عدم وجود جز توپر و جامد در کیست به دقت تحت بررسی قرار میگیرد.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.