کیست تخمدان چیست؟
کیست های تخمدان حفره هایی پر از مایع یا نیمه جامد در داخل یا روی یکی از تخمدان های شما هستند. آنها رایج هستند، به خصوص زمانی که باردار هستید یا هنوز یائسگی را سپری نکرده اید. در بیشتر مواقع آسیبی نمی بینند و مشکلی ایجاد نمی کنند. شما ممکن است هر ماه یکی از آن را به عنوان بخشی از چرخه قاعدگی خود دریافت کنید و هرگز آن را ندانید.
هر کسی که تخمدان دارد ممکن است به کیست تخمدان مبتلا شود. آنها معمولا خود به خود و بدون درمان از بین می روند. کیست زمانی می تواند مشکل ساز شود که از بین نرود، بزرگتر شود، باعث خونریزی شود یا شروع به درد کند. همچنین این احتمال وجود دارد که کیست تخمدان سرطانی باشد ، اما نادر است
انواع کیست تخمدان
اکثر کیست ها "عملکردی" هستند. آنها نتیجه چرخه قاعدگی طبیعی شما هستند. اینها اغلب در عرض 2 تا 3 ماه خود به خود از بین می روند. انواع کیست های عملکردی عبارتند از:
کیست فولیکولی:
تخمدان های شما معمولاً با هر چرخه یک تخمک آزاد می کنند. درون یک کیسه کوچک به نام فولیکول رشد می کند. وقتی تخمک آماده شد، فولیکول باز می شود و در طول تخمک گذاری آن را آزاد می کند. اگر کیسه باز نشود و به رشد خود ادامه دهد، باعث ایجاد کیست فولیکول می شود.
کیست جسم زرد:
پس از آزاد شدن تخمک، فولیکول خالی معمولا کوچک می شود. فولیکول نیز شروع به تولید هورمون می کند. در این مرحله فولیکول جسم زرد نامیده می شود. اگر دهانه ای که تخمک آزاد شده مسدود شده باشد، مایع می تواند در داخل آن جمع شود و کیست ایجاد کند
سایر کیست های تخمدان عملکردی ندارند. این بدان معناست که آنها به عنوان بخشی از چرخه قاعدگی شما تشکیل نمی شوند. این کیست ها همیشه به این معنی نیست که شما بیماری دارید که باید نگران آن باشید.
اما پزشک ممکن است آنها را تحت نظر داشته باشد تا مطمئن شود که مشکلی برای شما ایجاد نمی کنند. این کیست ها عبارتند از:
این کیست ها از سلول هایی تشکیل می شوند که تخمک ها را می سازند. آنها زمانی شروع می شوند که بافت های مو، پوست یا دندان شما در داخل تخمدان جمع می شوند. این کیست ها که تراتوم نیز نامیده می شوند، تقریباً هرگز سرطان نیستند.
سیستادنوما
سلول هایی که تخمدان شما را می پوشانند می توانند این نوع کیست را تشکیل دهند. معمولاً حاوی مایع یا مخاط آبکی است و می تواند بزرگتر از سایر انواع کیست تخمدان باشد.
اندومتریوما
این کیست های پیچیده تخمدانی که گاهی کیست های شکلاتی نامیده می شوند، با مایع قهوه ای تیره پر می شوند. آنها ممکن است زمانی اتفاق بیفتند که اندومتریوز دارید. این وضعیتی است که در آن بافتی شبیه به پوشش داخلی رحم در خارج از آن، از جمله در تخمدانها رشد میکند.
سرطان تخمدان
به ندرت، کیست تخمدان ممکن است ناشی از سرطان باشد. بر خلاف انواع دیگر کیست های تخمدان، این کیست ها توده های جامد هستند
شما همچنین می توانید به بیماری به نام سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) مبتلا شوید که در آن تخمدان های شما کیست های کوچک زیادی با تخمک های نابالغ در آنها ایجاد می کنند. هنگامی که PCOS دارید، ممکن است پریودهای ماهانه نداشته باشید و تخمدان های شما به طور منظم تخمک آزاد نکنند.
علائم کیست تخمدان
اکثر کیست های تخمدان کوچک هستند و هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند. کیستها وقتی بزرگتر میشوند، اغلب باعث ایجاد مشکل میشوند.
پس کیست تخمدان چه حسی دارد؟ بیشتر اوقات، آنها اصلاً هیچ احساسی ندارند. اگر علائمی دارید، علائم کیست تخمدان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
درد یا فشار لگن
-
درد مبهم در پشت شما
-
نفخ یا احساس سیری
-
حالت تهوع
-
تورم در ناحیه شکم شما
-
درد هنگام رابطه جنسی
-
درد در دوران قاعدگی
-
میل مکرر به ادرار کردن یا مدفوع
محل درد کیست تخمدان ممکن است در یک طرف پایین شکم یا پشت شما باشد. درد کیست تخمدان ممکن است تیز یا مبهم باشد و می تواند بیاید و برود. بیشتر کیست ها خود به خود از بین می روند، درمان کیست تخمدان نیاز به مراقبت توسط متخصص زنان دارد.
علائم ترکیدن کیست تخمدان
کیست می تواند باز شود یا پاره شود. احتمالاً زمانی که این اتفاق می افتد کمی احساس درد خواهید کرد، اما ممکن است اینطور نباشد. ممکن است چند روز پس از ترکیدن کیست نیز احساس ناراحتی کنید. گاهی اوقات، هنگامی که کیست تخمدان پاره می شود، ترشحاتی شبیه لکه بینی یا خونریزی واژن خواهید داشت.
علائم ترکیدن کیست تخمدان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
درد شدید و ناگهانی در قسمت پایین شکم یا کمر
-
نفخ که از بین نمی رود
-
لکه بینی یا خونریزی غیر طبیعی
-
درد ناگهانی و جدی شکم
-
درد همراه با تب و استفراغ
-
سرگیجه، ضعف یا احساس ضعف
-
تنفس سریع
اگر علائم خونریزی داخلی ناشی از ترکیدن کیست تخمدان، از جمله درد شکم که بدتر میشود یا نشانههای از دست دادن خون زیادی مانند سرگیجه یا ضعف، دارید، با اورژانس تماس بگیرید یا به بیمارستان بروید. ممکن است برای کنترل خونریزی نیاز به جراحی داشته باشید
تفاوت کیست تخمدان و سرطان تخمدان
کمتر از 1 درصد از کیست های تخمدان ناشی از سرطان است. اگر یائسگی را پشت سر گذاشته باشید، شانس شما کمی بیشتر است. اما صرف نظر از سن شما یا اینکه آیا می توانید باردار شوید، تشخیص تفاوت بین کیست تخمدان و سرطان تخمدان تنها از روی علائم شما دشوار است
سرطان تخمدان و کیست هر دو می توانند علائمی مانند:
-
نفخ و فشار در شکم شما
-
اصرار به ادرار کردن اغلب
-
درد در قسمت پایین شکم یا لگن شما
-
درد در قسمت پایین کمر
-
خستگی
-
تغییرات در دفعات مدفوع، از جمله یبوست
-
کاهش وزن بدون دلیل مشخص
اما با کیست های تخمدان، موهای بدن و صورت شما گاهی به روش های غیرعادی رشد می کنند. سرطان تخمدان معمولاً این علامت را ایجاد نمی کند. پزشک شما می تواند با سونوگرافی یا نوع دیگری از تصویربرداری، کیست تخمدان شما را به دقت بررسی کند. آنها همچنین ممکن است آزمایش های دیگری را سفارش دهند.
علل کیست تخمدان
محتملترین علت کیست شما به چندین چیز بستگی دارد، از جمله اینکه آیا هنوز چرخه قاعدگی منظمی دارید یا خیر.
اگر هنوز پریود میشوید، برخی از علل شایع کیست تخمدان عبارتند از:
* تخمک گذاری: بیشتر کیستهای عملکردی زمانی اتفاق میافتند که فولیکول همانطور که باید رشد میکند اما برای آزاد کردن تخمک باز نمیشود.
* اندومتریوز: افرادی که مبتلا به اندومتریوز هستند، به خصوص در مراحل پیشرفته بیماری، ممکن است به کیست اندومتریوما مبتلا شوند.
* بیماری التهابی لگن : (PID) در صورت ابتلا به عفونت لگنی ممکن است کیستهای پر از چرک روی تخمدانها یا نزدیک آنها ایجاد شود.
* رشد غیر طبیعی سلول: اگر سلول های تخمدان شما به شکل غیر طبیعی رشد کنند، ممکن است به کیست های درموئید یا سیستادنوما مبتلا شوید.
سایر علل کیست تخمدان در زمانی که هنوز چرخه قاعدگی دارید عبارتند از:
* سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
* بارداری
* رشد غیر سرطانی
* سرطان
اگر یائسگی را پشت سر گذاشته اید، کیست های تخمدان شما ممکن است از موارد زیر باشد:
* رشد غیر سرطانی
* مایع در تخمدان
* سرطان
عوامل خطر کیست تخمدان
مواردی که ممکن است احتمال ابتلا به کیست تخمدان را افزایش دهد عبارتند از:
* عفونت لگن، اگر این به تخمدان های شما سرایت کند، می تواند باعث ایجاد کیست در آنجا شود.
* سن زمانی که سیکل قاعدگی دارید بیشتر احتمال دارد به کیست تخمدان مبتلا شوید. کیست ها در افراد جوان برای پریود شدن و بعد از یائسگی کمتر دیده می شود .
* مشکلات هورمونی در صورت داشتن شرایط پزشکی که بر هورمون های شما تأثیر می گذارد، مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) احتمال ابتلا به کیست تخمدان بیشتر است.
* مصرف داروهای باروری به عنوان مثال، استفاده از کلومیفن (کلومید) برای کمک به تخمک گذاری می تواند خطر ابتلا به کیست را افزایش دهد.
* بارداری کیستی که در طول تخمک گذاری تشکیل می شود ممکن است پس از باردار شدن و در طول بارداری روی تخمدان شما باقی بماند.
* اندومتریوز، هر فرد مبتلا به آندومتریوز ممکن است به کیست تخمدان مبتلا شود، اما اگر شما یک مورد جدی داشته باشید، این احتمال بیشتر است.
* کیست تخمدان قبلی، اگر قبلاً کیست تخمدان داشته اید، احتمال ابتلای شما به سایرین بیشتر است
آیا کیست تخمدان خطرناک است؟
برخی افراد دارای عوارض کیست تخمدان هستند. کیست تخمدان شما در صورتی که بزرگتر از 5 تا 10 سانتی متر شود (از اندازه یک لیمو تا یک گریپ فروت) به احتمال زیاد منجر به عوارض یا نیاز به جراحی خواهد شد.
* پیچ خوردگی تخمدان: اگر کیست ها بزرگ شوند، می توانند تخمدان را به حرکت درآورند و بپیچند. این پیچ خوردگی که به آن پیچ خوردگی تخمدان می گویند بسیار دردناک است. همچنین می تواند باعث ایجاد حالت تهوع یا استفراغ شود.
* پارگی: کیست ها می توانند باز شوند و باعث درد و خونریزی جدی شوند، به خصوص اگر بزرگ باشند. رابطه جنسی و سایر فعالیت های شدید می تواند احتمال پارگی را افزایش دهد. پارگی کیست گاهی اوقات خود به خود بهبود می یابد، اما می تواند یک اورژانس پزشکی باشد.
* کیست تخمدان عفونی کیست تخمدان می تواند در اثر عفونت لگن ایجاد شود و آبسه ایجاد کند . اگر آبسه بترکد، باکتری های خطرناک می توانند در بدن شما پخش شوند. این می تواند منجر به سپسیس شود که یک وضعیت تهدید کننده زندگی است.
تشخیص کیست تخمدان
گاهی اوقات، پزشک شما یک کیست را در طول معاینه لگن پیدا می کند. آنها درباره درد و سایر علائم شما سؤالاتی می پرسند.
کیست می تواند پر از مایع، جامد یا مخلوط باشد. برای تشخیص اینکه چه نوع آزمایشی دارید، پزشک ممکن است یک یا چند مورد از این آزمایش ها را توصیه کند:
* تست بارداری مثبت بودن تست بارداری ممکن است به این معنی باشد که شما کیست جسم زرد دارید.
* سونوگرافی لگن: این از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از رحم و تخمدان شما استفاده می کند. پزشک شما می تواند تایید کند که کیست دارید، محل آن را مشخص کند و نوع آن را مشخص کند.
* لاپاراسکوپی: پزشک یک ابزار باریک با نور و دوربین را از طریق یک برش کوچک وارد شکم شما می کند. آنها می توانند تخمدان های شما را ببینند و هرگونه کیست تخمدان را از بین ببرند.
* آزمایش خون اگر کیست تخمدان نیمه جامد دارید، پزشک ممکن است بخواهد خون شما را برای سطح پروتئینی به نام CA 125 (آنتی ژن سرطان 125) آزمایش کند. این اغلب در زنان مبتلا به سرطان تخمدان و در افرادی که دارای شرایطی مانند فیبروم رحم، اندومتریوز و بیماری التهابی لگن (PID) هستند، بیشتر است.
درمان کیست تخمدان
اکثر کیست ها خود به خود از بین می روند.
* پزشک به مرور زمان شما را زیر نظر می گیرد تا ببیند آیا کیست شما از بین می رود یا تغییر می کند.
* عمل جراحی: برخی از کیست های تخمدان نیاز به جراحی دارند. این شامل مواردی است که بزرگ هستند، از بین نمی روند یا علائم جدی ایجاد می کنند. همچنین در صورت نزدیک یا گذشته بودن یائسگی ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید زیرا کیست های شما بیشتر احتمال دارد سرطانی باشند. جراح شما ممکن است تصمیم بگیرد که فقط کیست یا کل تخمدان را بگیرد.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.
webmd