آیا اندازه تخمدان در تعیین قدرت باروری شما مهم است؟ آیا بارداری به اندازه تخمدان وابسته است؟ آیا اندازه آن نقش مهمی در تنظیم چرخه قاعدگی ایفا می‌کند؟ در بسیاری از مواقعی که این پرسش‌ها به ذهن شما می‌آید، بی‌جواب می‌مانند و شما را درگیر می‌کند. همه این شک و تردیدها با مطالعه جزئیات عملکرد سیستم تناسلی و اعضای آن روشن خواهد شد. یکی از اعضای حیاتی سیستم تولید مثل زنان تخمدان است. بنابراین، دانستن اندازه آن و عوامل مرتبط با نوسانات اندازه آن برای شما مهم هستند.
مهمترین فاکتور برای داشتن یک تخمک گذاری خوب، قاعدگی منظم است. ضمن این که تخمدان پلی کیستیک لزوما به معنای نازایی نیست و باید با فاکتورهای دیگری نیز همراه باشد تا بگوییم فرد نازا است.
فولیکول بالغ که آماده لقاح و تخمک‌گذاری است در حدود ۱۸ تا ۳۰ میلی متر قطر دارد. در سیکل منظم، فولیکول‌های مختلفی بزرگ و بالغ می‌شوند اما تنها یک فولیکول می‌تواند پروسه بالغ شدن را در هر ماه کامل می‌شود. رشد فولیکول (تخمک) را با سونوگرافی کنترل می‌کنند. اندازه فولیکول (تخمک) مناسب بنظر پزشکان مختلف متفاوت است اما اکثر پزشکان در صورتیکه بیمار دارو مصرف نکرده یا تنها کلومیفن مصرف کرده باشد ۲۰ تا ۲۴ میلی متر در نظر می‌گیرند و اگر FSH به تنهائی مصرف کرده باشد ۱۷ یا ۱۸ میلی متر و اگر FSH + LH استفاده کرده باشد ۱۶ یا ۱۷ میلی متر را اندازه فولیکول بالغ در نظر می‌گیرند. فولیکول‌های تخمدانی محل ذخیره تخمک‌ها هستند و هورمون‌های جنسی زنانه مانند پروژسترون و استروژن را تولید می‌کنند. فولیکول‌ها در ماه رشد می‌کنند و در هرسیکل یک تخمک را بالغ می‌کنند که قدرت باروری داشته باشد. در شروع هر چرخه قاعدگی، حدود ۱۲ تا ۲۰ فولیکول اولیه حاوی تخمک نارس تحت تاثیر هورمون محرک فولیکولی (FSH)شروع به رشد می‌کنند تا به فولیکول ثانوی بدل شوند. خود فولیکول‌های اولیه از فولیکول‌های ابتدایی منشأ می‌گیرند.
فولیکول‌های اولیه در تخمدان جنین مونث در ۱۰ تا ۳۰ هفتگی به وجود می‌آیند. تا حدود روز ۹ چرخه قاعدگی، تنها یکی از فولیکول‌های ثانوی باقی می‌ماند و بقیه فولیکول‌های در حال رشد تحلیل می‌روند. فولیکول باقی مانده که فولیکول غالب نام دارد، مقدار زیادی هورمون جنسی زنانه یا استرادیول تولید می‌کند. تولید این هورمون به همکاری میان سلول‌های تکا و سلول‌های گرانولوزا بستگی دارد.
در روز ۱۴ سیکل، تولید هورمون محرک لوتئینی کننده (LH) اوج می‌گیرد و این امر باعث تبدیل فولیکول ثانوی به فولیکول ثالثیه می‌شود که در طول ۲۴ تا ۳۶ ساعت بعدی آزاد می‌شود.
از آنجا که تخمدان جزئی از غدد درون ریز است، مسئولیت ترشح هورمون‌های جنسی زنانه را دارد. تخمدان مسئول تولید پروژسترون و استروژن است، که رشد کاراکتر جنسی ثانویه در زمان بلوغ را کنترل می‌کند. این هورمون‌ها همچنین نقش کلیدی در ضخیم کردن دیواره رحم در طول قرارگیری جنین را بازی می‌کنند.
حجم تخمدان و باروری
اندازه طبیعی تخمدان چقدر است؟ آیا اندازه آنها را با افزایش سن تغییر می‌کند؟ شکل آن چگونه است؟ اگر شما یک لحظه تخمدان را مشاهده کنید، به نظر می‌رسد شبیه بادام یا گردو است.
عوامل دخیل در تغییر اندازه تخمدان در زیر توضیح داده شده است.
* سن
اندازه تخمدان با توجه به سن شما متفاوت است. تخمدان‌ها قبل از بلوغ و بعد از یائسگی کوچکترین اندازه را دارند. در طول این زمان اندازه یک تخمدان حدود 1 تا 1.5 سانتی متر است. پس از یائسگی کوچک می‌شوند. در زمان بلوغ و قبل از یائسگی، می‌توانند تا 3 سانتی متر طول داشته باشند. در این مرحله، 1 سانتی متر ضخامت و حدود 2.5 سانتی متر عرض دارد. به طور قابل توجهی در زمان تخمک گذاری و قاعدگی بزرگ می‌شوند.
* فرآیند تحریک تخمدان
ناباروری ممکن است از یک تخمدان غیر فعال ناشی شود. تخمدان‌های یک زن می‌توانند با درمان ناباروری و تزریقات هورمونی بارور شوند. این تزریقات برای رسیدن تخم‌ها و سپس رها کردن آنها از تخمدان برای لقاح انجام می‌شود. تخمدان‌ها در مرحله تخمک‌گذاری افزایش سایز می‌دهند و با توقف تخمک‌گذاری، ممکن است کوچک شوند و یا به اندازه طبیعی خود بازگردند.
* اختلالات تخمدان
اختلالات زنان مانند کیست تخمدان و سرطان تخمدان تغییر در اندازه تخمدان را به همراه دارد. این بیماری نه تنها باعث بزرگ شدن تخمدان می‌شود بلکه باعث درد و خونریزی می‌گردد. هنگامی که کیست‌ها در تخمدان شکل می‌گیرند، اندازه آن می‌تواند تا 6 اینچ در قطر افزایش می‌یابد. این تغییر در موارد کیست جسم زرد، کیست فولیکولار، کیست هموراژیک، و کیست درموئید بسیار مشهود است. در سندرم تخمدان پلی کیستیک، پولیپ‌های متعدد یا کیست‌هایی تخمدان را می‌پوشاند، در نتیجه اندازه آن تا حد زیادی افزایش می‌یابد. چنین اختلالاتی در دوران بارداری سبب پیچیدگی‌هایی می‌شود
* بارداری
مطالعات اخیر نشان داده است که اندازه و حجم تخمدان در تعیین سن باروری زنان کمک کننده است. اندازه آن به طور معمول در دوران بارداری افزایش می‌دهد. با این حال، شما می‌توانید برای بررسی پزشکی مراجعه کنید تا از عدم وجود فیبروئید اطمینان حاصل شود.
تکنیک‌های تشخیصی بسیاری وجود دارد، که در تعیین اندازه دقیق تخمدان کمک می‌کند. حجم تخمدان با استفاده از یک سونوگرافی شناسایی می‌شود. تصاویر سونوگرافی نیز در تشخیص اختلالات تخمدان کمک کند. این یک واقعیت است که زنانی که می‌توانند تولید مثل کنند تخمدان‌های بزرگتری نسبت به زنان نابارور دارند.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.