پریود در زنان از حدود ۱۰ تا ۱۶ سالگی آغاز شده و تا سنین ۴۵ تا ۵۰ سالگی ادامه دارد. این فرایند که از اصلی‌ترین علائم تکامل سن بلوغ نیز محسوب می‌شود، بخشی از چرخه قاعدگی (menstrual cycle) در زنان است. چرخه قاعدگی شامل پروسه تخمک‌گذاری و تخریب هرماهه دیوار رحم موسوم به آندومتر و خروج دیواره تخریب شده به همراه تخمک از واژن است.
مدت و شدت خونریزی قاعدگی در زنان متفاوت است. اگر خونریزی ماهانه سنگین، طولانی و نامنظم باشد دچار پریود نامنظم یا منوراژی هستید. پریودی که بیش از ۷ روز به طول می انجامد و یا به شکلی باشد که مجبور به تعویض پد یا تامپون بیش از یک بار در هر ساعت شوید پریود سنگین نامیده می‌شود.
اگر دچار چنین علائمی هستید و این موضوع با امور روزانه شما تداخل ایجاد می‌کند مشکل را با پزشک زنان و زایمان مطرح کنید. خونریزی زیاد ممکن است باعث کم خونی و یا فقر آهن شود. از سویی دیگر احتمال دارد خونریزی با بیماری زمینه‌ای در ارتباط باشد
علائم پریود نامنظم
معمولا بعد از عبور از سن بلوغ، چرخه قاعدگی نظم خود را در بدن پیدا کرده و هر زنی فواصل دو پریود، طول هر چرخه قاعدگی و تعداد روزهای هر دوره پریودش را به صورت مشخص می‌داند. بنابراین علت پریود نامنظم دختر ۱۳ ساله می‌تواند عدم تکامل تغییرات بلوغ باشد و از علائم بیماری خاصی محسوب نشود. در ادامه به برخی مهمترین علائم پریود نامنظم اشاره می‌کنیم:
-
چرخه قاعدگی بیش از ۳۵ روز و تکرار چرخه به همین شکل
-
بیشتر یا کمتر شدن تعداد روزهای پریود از حالت معمول و تکرار آن
-
غیرعادی بودن خونریزی (خونریزی خیلی زیاد یا خیلی کم)
-
خروج لخته‌های خونی بزرگ و غیرعادی از واژن به میزان زیاد
-
پریود نشدن برای یک ماه و تکرار آن
-
درد شدید پریود و غیرعادی بودن ان
دلایل قاعدگی نامنظم
بارداری
بارداری یکی از عواملی‌ست که سبب تاخیر در دوره قاعدگی می‌شود. همچنین برخی لکه بینی را نیز تجربه می‌کنند. اگر تاخیر قاعدگی همراه با موارد زیر باشد باید آزمایش‌های لازم را برای بارداری انجام دهند:
حالت تهوع در صبح
حساسیت به بو
حساسیت در سینه
احساس خستگی
مصرف قرص‌های هورمونی
به گفته پزشکان متخصص زنان ، مصرف قرص‌های ضد بارداری یا استفاده از دستگاه IUDs در رحم باعث قاعدگی نامنظم می‌شود، برخی اوقات لکه بینی نیز در بین مدت‌زمان قاعدگی وجود دارد. همچنین IUD منجر به افزایش شدت قاعدگی‌ها، بیش از حد معمول خواهد شد.
شیردهی
یکی از دلایلی که باعث برهم زدن هورمون در خانم‌ها می‌شود وجود پرولاکتین است که وظیفه تولید شیر را برعهده دارد. معمولا خانم‌ها در طی شیردهی قاعدگی‌های کم یا اصلا قاعدگی در این مدت برایشان وجود ندارد. پس از اتمام شیردهی، چرخه قاعدگی منظم خواهد شد.
پری منوپز
به حوالی یائسگی «پری منوپز» گفته می‌شود. معمولا خانم‌ها ۴ الی ۸ سال نشانه‌هایی مانند تغییرات در قاعدگی را در این دوران مشاهده می‌کنند. تغییراتی که در میزان سطح استروژن ایجاد می‌شود، منجر به طولانی‌تر یا کوتاه‌تر شدن مدت زمان قاعدگی خواهد شد.سایر علائم این عارضه شامل موارد زیر است:
گرگرفتگی
تغییرات در خلق‌وخو
خشکی واژن
تعریق در شب
سخت خوابیدن
چرخه قاعدگی نامنظم
تخمدان پلی‌کیستیک
کیست تخمدان یکی از دلایل رایج قاعدگی نامنظم و برهم خوردن چرخه قاعدگی است. برخی از خانم‌هایی که دچار چنین عارضه‌هایی هستند قاعدگی را تجربه نمی‌کنند و در برخی خونریزی‌های شدیدی وجود دارد. کیست تخمدان با مشکلات دیگری همچون موارد زیر همراه است:
چاقی
الگوی طاسی مردانه
ناباروری
موهای زائد در بدن و صورت
مشکلات تیروئید
هم پرکاری و هم کم‌کاری تیروئید، به‌نوعی می‌تواند در اختلالات قاعدگی نقش مهم داشته باشد.
کم‌کاری تیروئید
اگر تیروئید کم‌کار باشد، قاعدگی‌های طولانی و شدید مشاهده می‌شود. علاوه بر این نشانه‌هایی همچون خستگی و افزایش وزن نیز در افراد مبتلا به تیروئید پرکار مشاهده شده است.
پرکاری تیروئید
افرادی که پرکاری تیروئید دارند، پریودهای بسیار سبک و کوتاه مدتی را نسبت به حد معمول تجربه می‌کنند. در پرکاری تیروئید علاوه بر اختلال در دوره قاعدگی با مشکلات دیگری همچون موارد زیر همراه است:
کاهش وزن ناگهانی
تپش قلب
عصبی بودن
استرس و اضطراب
همچنین تورم در ناحیه گردن یکی دیگر از نشانه‌هایی است که خبر از اختلال در تیروئید می‌دهد و منجر به ایجاد تداخل در چرخه قاعدگی خواهد شد.
فیبروم رحمی
فیبروم‌ها تومورهای خوش خیمی هستند که در دیواره عضلانی رحم ایجاد می‌شود. اکثر فیبروم‌های ایجاد شده غیر سرطانی است و اندازه آن می‌تواند به اندازه یک دانه سیب یا به بزرگی یک گریپ فروت باشد.فیبروم‌ها منجر به پریودهای شدید، دردناک و گاهی کم‌خونی نیز می‌شود. همراه با چنین نشانه‌هایی علائم دیگری همچون موارد زیر در افراد ایجاد می‌شود:
احساس درد و فشار بر لگن
درد در کمر و پاها
درد هنگام رابطه جنسی
بیشتر فیبروم‌های ایجاد شده نیازی به درمان ندارند. در صورت بروز کم‌خونی، پزشک متخصص زنان با تجویز داروهای مربوطه سعی بر برطرف کردن چنین مشکلی در خانم‌ها خواهد داشت.
آندومتریوز
آندومتریوز از مشکلات رایجی است که در هر ۱۰ خانم یک نفر در سن باروری دچار این عارضه می‌شود. در این عارضه بافت داخلی رحم خارج از رحم رشد می‌کند. آندومتریوز سبب قاعدگی بسیار دردناک و طولانی، خونریزی‌های شدید و خونریزی بین دوره‌ها می‌شود.علائم دیگر این بیماری شامل موارد زیر است:
ناباروری
درد در دستگاه گوارش
حرکات دردناک روده
درد در حین یا بعد از رابطه جنسی
اضافه وزن و چاقی
تحقیقات انجام شده در این خصوص نشان می‌دهد افرادی که دچار اضافه وزن هستند سطح هورمون و انسولین در آنها بیش از سایرین است. این مقدار از انسولین و هورمون‌ها در اختلال چرحه قاعدگی بی‌تأثیر نخواهد بود. افزایش وزن با کم کاری نیز تیروئید مرتبط است که این دو عامل خود می‌تواند سبب قاعدگی نامنظم شود.
کاهش شدید وزن و اختلال در اشتها
کاهش وزن شدید باعث توقف عادت ماهانه می‌شود. عدم دریافت کالری مورد نیاز در تولید هورمون و تخمک‌گذاری تأثیرات بسزایی دارد. افراد دچار کمبود وزن علاوه بر داشتن اختلالات در قاعدگی، احساس خستگی، سردرد و ریزش مو نیز خواهند شد.
ورزش بیش از حد
تحقیقات نشان می‌دهد که انجام ورزش بیش از حد با هورمون‌های مربوط به قاعدگی ارتباط مستقیمی دارد. خانم‌هایی که ورزش‌های سنگین و فشرده انجام می‌دهند ممکن است مدتی قاعدگی را تجربه نکنند (آمنوره). مصرف مواد غذایی حاوی کالری بیشتر یا انجام تمرینات سبک‌تر چنین مشکلی را برطرف خواهد کرد.
استرس و اضطراب
هنگامی که فردی به‌صورت مدام دچار استرس می‌شود، تداخلاتی در هورمون‌های مغزی او ایجاد می‌شود. یکی از هورمون‌هایی که تحت تأثیر استرس قرار می‌گیرد، مربوط به چرخه قاعدگی است. این افراد باید برای درمان به دنبال راهی برای کاهش استرس باشند تا چرخه قاعدگی در حالت عادی و نرمال قرار گیرد.
استفاده برخی از داروها
استفاده بعضی از داروها می‌تواند تغییراتی را بدن ایجاد کند. داروهایی که باعث اختلال در چرخه قاعدگی می‌شود شامل موارد زیر است:
هورمون درمانی
داروهای تیروئید
رقیق‌کننده خون
داروهای صرع
داروهای ضد افسردگی
داروهای مربوط به شیمی درمانی
آسپرین
ایبوپروفن
در صورت بروز عارضه‌هایی همچون نامنظی در قاعدگی با پزشک متخصص درمیان بگذارید تا چاره‌ای برای درمان این مشکل اندیشیده شود.
آندومتر و سرطان درهانه رحم
آندومتر و سرطان رحم با نشانه و عارضه‌هایی در بیماران همراه است. یکی از مشکلات رایج آن اختلالت در قاعدگی است. قاعدگی‌های شدید، خونریزی در حین یا بعد از رابطه جنسی و همچنین ترشحات غیرعادی از نشانه‌های این بیماری است. در برخی موارد تنها راه درمان سرطان رحم، برداشتن رحم یا لاپاراسکوپی هیسترکتومی است.
چگونه بفهمم دوره‌های پریود نامنظم است؟
اشاره کردیم که دلایل بروز پریود نامنظم متعدد هستند، اما در صورت داشتن علائم زیر می‌توانید مشکوک شوید که درگیر مشکل پریود نامنظم هستید و باید به پزشک مراجعه کنید:
-
سیکل قاعدگی شما بیشتر از ۳۵ روز یا کمتر از ۲۱ روز طول می‌کشد
-
درحالی‌که باردار نیستید بیش از ۳ ماه پریود نشده‌اید
-
از زمان شروع قاعدگی بیش از ۷ روز است که خونریزی دارید
-
سیکل‌های پریود شما ناگهانی تغییر محسوس می‌کنند
-
در روزهای پریود درد شدیدی را تجربه می‌کنید
-
تب دارید و یا ترشحات غیرعادی از واژن خارج می‌شود
-
فاصله زمانی بین تعویض دو نوار بهداشتی کمتر از ۱ ساعت است
چه زمانی برای پریود نامنظم به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده هر کدام از علائم زیر توصیه بر این است که به پزشک مراجعه شود:
-
خونریزی در بین دو پریود
-
داشتن خونریزی پس از رابطه جنسی
-
خونریزی در دوران بارداری
-
تجربه خونریزی پس از یائسگی
-
اگر پریود بیش از یک هفته به طول انجامد
-
درد شدید در هنگام پریود
-
تب
-
ترشحات غیر عادی و بد بو
-
کاهش و یا افزایش ناگهانی وزن
-
رشد غیر طبیعی موها
-
ظاهر شدن آکنه‌های جدید
-
خروج ترشحات از پستان
پریود نامنظم چگونه درمان می‌شود؟
نوع روش درمان بستگی به عوامل زیر دارد:
-
سلامت عمومی و شرایط جسمانی فرد
-
علت اختلالات قاعدگی و نوع بیماری‌های زمینه‌ای
-
سابقه بارداری و برنامه آینده فرد برای بارداری
با مشخص شدن موارد بالا، یکی از درمان‌های زیر متناسب با شرایط فرد تجویز می‌شود:
-
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) نظیر ایبوپروفن و ناپروکسن که قادرند خونریزی و درد قاعدگی را کاهش دهند
-
مکمل‌های آهن برای درمان کم خونی
-
درمان عدم تعادل هورمونی با روش‌های جایگزینی هورمون
-
قرص‌های پیشگیری از بارداری برای تنظیم سیکل قاعدگی و سبک شدن پریودها
آسپیرین و محصولاتی که حاوی آسپیرین هستند باعث تشدید خونریزی می‌شوند.
روش‌های غیر دارویی برای درمان پریود نامنظم
کورتاژ
کورتاژ یک عمل سبک و سرپایی محسوب می‌شود که در آن ابتدا دهانه رحم متسع شده و سپس بافت جداره رحم براشته می‌شود. این روش بسیار رایج است و سبب کاهش حجم خونریزی قاعدگی می‌شود.
جراحی
در صورتی که در سیستم باروری تومور از نوع خوش خیم و یا بدخیم مشاهده گردد، از روش جراحی برای برداشتن آن کمک گرفته می‌شود. در برخی بیماران برای برداشتن فیبروئید نیز روش جراحی به کار می‌رود اما برداشتن پولیپ با روش هیستروسکوپی انجام می‌شود.
ابلیشن اندومتر
این روش زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که فرد به داروهای کاهش‌دهنده خونریزی و علائم مرتبط با عادت ماهانه نامنظم پاسخ نداده باشد. در این روش دیواره خارجی رحم تخریب می‌شود تا مقدار خونریزی قاعدگی به حداقل ممکن برسد.
تکنیک‌‌های رزکسیون
در روش رزکسیون جداره رحم برداشته می‌شود. از معایب روش رزکسیون این است که شانس بارداری به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. اگر قصد بارداری و بچه دار شدن دارید باید موضوع را با پزشک مطرح کنید.
هیسترکتومی
در این روش جراحی رحم و دهانه رحم و در صورت لزوم، تخمدان‌ها نیز برداشته می‌شوند. عمل هیسترکتومی باعث یائسگی زودهنگام و همچنین منجر به از دست رفتن دائمی توانایی بارداری و فرزندآوری می‌شود. معمولا روش هیسترکتومی برای درمان تومور و یا فیبروئیدها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.