سلیاک یک بیماری گوارشی وراثتی است که در اثر حساسیت به پروتئینی به نام گلوتن (پروتئینی که در گندم، جو و چاودار وجود دارد) ایجاد می شود. زمانی که فرد مبتلا ، گلوتن دریافت می کند ، سیستم ایمنی او فعال می شود و به سلول های روده حمله می کند. این امر منجر به آسیب سطح جذبی روده شده و در نتیجه بدن قادر نخواهد بود مواد مغذی مانند چربی، پروتئین، کربوهیدرات، ویتامین ها و مواد معدنی را جذب کند. بنابراین سلیاک یک بیماری خود ایمنی است که در تمام طول عمر همراه فرد مبتلاست و منجر به عدم تحمل گلوتن می شود.
علائم بیماری:
سوء جذب ناشی از آسیب روده باریک، کم خونی، اسهال مزمن، درد شکم، اختلال رشد، خستگی، تهوع، سردرد، نفخ، یبوست، زخم های دهانی، ریزش مو
زنانی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند ممکن است دو الی چهار برابر نسبت به سایر افرادی که چنین شرایطی را ندارند از مشکلات بارداری و عوارض آن رنج ببرند. با اینحال می توان با دنبال کردن رژیم غذایی بدون گلوتن در دوران بارداری این مشکلات را برطرف نمود.
تحقیقات انجام شده نشان می دهد زنانی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند اگر تشخیص داده نشوند، نرخ بالاتری از ناباروری و سقط جنین را خواهند داش . به نظر می رسد مشکلات بارداری مرتبط با بیماری سلیاک به همین جا ختم نمی شودتحقیقات نشان داده زنانی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند، نرخ بالاتری از عوارض بارداری را خواهند داشت. اینعوارض سقط جنین تهدید کننده و کم خونی شدید ناشی از فقر آهن است. این افراد همچنین بارداری های کوتاه تری دارند و وزن کودکان بعد از تولد کمتر است.
عوارض سلیاک در دوران بارداری
عوارض بارداری در زنانی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند با نرخ بالایی رخ می دهد. یکی از مطالعات ایتالیایی انجام شده این موضوع را به خوبی نشان می دهد. برخی از ۶۵ درصد از افرادی که سلیاک داشته اند حداقل یک اختلال گوارشی را گزارش کرده اند.
تنها ۳۱ درصد از زنان بدون سلیاک چنین مشکلاتی را تجربه نموده اند.بر اساس این مطالعه:
• کم خونی شدید اغلب در این افراد رخ می دهد و ۴۱ درصد از زنان سلیاکی و تنها ۲ درصد از افراد کنترل شده کم خونی شدید داشته اند.
• سقط جنین خطرناک ۳۹ درصد از افراد سلایکی و تنها ۹ درصد از افراد غیر سلیاکی را تحت تاثیر قرار داده است.
• کندگی جفت (شرایط خطرناکی که در آن جفت از دیواره رحم جدا می شود) در بیش از ۱۸ درصد زنان سلیاکی و تنها ۱ درصد از زنان گروه کنترل شده رخ داده است.
• فشار خون بارداری در ۱۰ درصد زنان سلیاکی دیده شده است. هیچ کدام از اعضای گروه کنترل چنین فشاری نداشته اند.
• افزایش غیر طبیعی عضلات رحمی در ۱۰ درصد زنانی که با سلیاک دست و پنجه نرم می کنند دیده شده است.
• محدودیت رشد داخل رحمی ( شرایطی که در آن کودک با نرخ خوبی رشد نمی کند) در بیش از ۶ درصد زنان سلیاکی رخ داده اما در زنان گروه کنترل شده دیده نشده است.
حدود ۸۵ درصد از زنان این مطالعه در زمان بارداری خود با بیماری سلیاک شناسایی نشده اند و نویسندگان بر این باورند که دنبال کردن رژیم غذایی عاری از گلوتن ممکن است عوارض بارداری را برطرف کند.
زنان مبتلا به سلیاک بیشتر از سایرین سزارین خواهند داشت و کودکان آن ها وزن اندکی به هنگام تولد خواهد داشت:
پژوهش های بیشتر ارتباطی بین بیماری سلیاک و سایر مشکلات بارداری را نشان می دهد.به طور مثال تولد کودکانی با وزن اندک، در زنان سلیاکی ۶ برابر بیشتر از زنان سالم است. زنانی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند بارداری کوتاهی خواهند داشت و همین امر می تواند به تولد نوزادانی با وزن اندک منجر شود.
عمل سزارین نیز در این زنان بیشتر رخ می دهد. کودکانی که از طریق عمل سزارین به دنیا می آیند ممکن است خودشان در معرض خطر ابتلا به بیماری سلیاک قرار داشته باشند. با اینحال تمامی پژوهش های انجام شده نرخ بالای این عوارض در زنان سلیاکی را تایید نکرده است.
بیشتر این مشکلات در زنانی رخ می دهد که به بیماری سلیاک مبتلا هستند اما هنوز از این موضوع اطلاعی ندارند.همچنین افرادی که با این شرایط تشخیص داده شده اند اما از رژیم غذایی عاری از گلوتن استفاده نمی کنند ممکن است با چنین مشکلاتی دست و پنجه نرم کنند.
همانند مطالعه ایتالیایی، سایر مطالعات نرخ بالای مشابهی از عوارض بارداری را در زنانی که سلیاک دارند اما تشخیص داده نشده اند پیدا کرده اند. آن ها به این نتیجه رسیده اند که دنبال کردن رژیم غذایی عاری از گلوتن می تواند از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کند.
به عنوان مثال مطالعه انجام شده در هند زنان سلیاکی را با زنان بدون سلیاک بررسی کرده است. محققان این مطالعه نتیجه گرفته اند که پزشکان باید زنان را غربالگری کنند تا بتوانند مشکلات تشخیص داده نشده را شناسایی نمایند.
استفاده از رژیم غذایی بدون گلوتن می تواند از عوارض بعدی جلوگیری کند.
اگر مشکلات بارداری داشته اید، باید برای سلیاک غربالگری شوید؟
از آنجایی که بیشتر افرای که جواب تستشان برای بیماری سلیاک مثبت بوده نشانه های کلاسیک اندکی را نشان می دهند،در صورت وجود مشکلات بارداری به سختی می توان گفت که نیاز به غربالگری وجود دارد یا خیر.
زنانی که سندرم روده تحریک پذیر داشته اند بیشتر از سایرین ممکن است جواب ازمایش سلیاک در آن ها مثبت باشد. اما چنین شرایطی حتی در زنان بدون نشانه های واضح گوارشی رخ می دهد.
اگر فکر می کنید بیماری سلیاک دارید و این شرایط هنوز تشخیص داده نشده است بهتر است با پزشک خود صحبت کنید و ازمایش خون بدهید.
در مجموع بیماری سلیاک در صورت رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن مانعی برای باردار شدن نیست و بیماران سلیاکی میتوانند با رعایت نکات تغذیه ای اقدام به بارداری کنند.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.