یک رحم سالم، گلابی شکل، توخالی و با دیواره‌های عضلانی ضخیم است. دو لوله فالوپ وجود دارد که هر کدام به یک تخمدان پر از تخمک متصل هستند. برخی از ناهنجاری‌های رحمی ممکن است مشکلی برای بارداری ایجاد نکنند؛ اما برخی دیگر از زنان با همان مسئله، برای باردار شدن دچار مشکل شوند؛ بنابراین، تاثیر این مشکلات از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. یک رحم طبیعی یا حتی کوچک‌تر از حد متوسط زمانی که توسط هورمون‌های ترشح شده در دوران بارداری تحریک می‌شود، کشیده می‌شود و رشد می‌کند.
رحم کوچک با عنوان «هیپولازی رحم» نیز شناخته می‌شود. این مشکل یک بیماری مادرزادی است. در واقع، از بدو تولد در کودک وجود دارد و علت اصلی آن هنوز شناخته شده نیست. اولین چیزی که در دستگاه تناسلی جنین دختر رشد می‌کند، مجاری اولیه مولرین است. این دو مجرا به تدریج (در دوران بارداری) به شکل لوله‌های فالوپ، رحم و واژن درمی‌آیند. این عارضه می‌تواند منجر به درد شکم و پریودهای نامنظم شود. با این حال بسیاری از زنان از وجود این مشکل در بدن خود مطلع نیستند زیرا ممکن است اصلا علائمی نداشته باشند در ادامه به چند شکل از رحم کوچک اشاره می‌کنیم.
سندرم راکی تانسکی
ناهنجاری مجرای مولر یک بیماری بسیار نادر است . به این مشکل «آژنزیس رحمی» یا سندرم Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser (MRKH) گفته می‌شود. این مشکل موجب می‌شود تا رحم کوچک بماند یا اصلا رحمی وجود نداشته باشد. گاهی این مشکل با بیماری آژنزیس واژینال همراه است که به معنی ناقص بودن واژن و یا حتی عدم وجود واژن است.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.
دو نوع سندرم MRKH وجود دارد:
-
نوع اول: در این حالت تنها اندام‌های تولید مثل تحت تاثیر اثرات ذکر شده قرار می‌گیرند.
-
نوع دوم: سایر اندام‌ها (به غیر از اندام‌های تولید مثلی) نیز می‌توانند به طور غیرطبیعی رشد کنند و ناهنجاری‌های دیگری هم وجود داشته باشد. به عنوان مثال، یک فرد مبتلا به سندرم MRKH نوع ۲ ممکن است دارای کلیه‌های غیرطبیعی، ناهنجاری‌های اسکلتی یا نقص قلبی باشد.
رحم تک شاخ
ناهنجاری دیگری هم ممکن است در مجرای مولر ایجاد شود که نتیجه آن ایجاد رحم تک شاخ است. این ناهنجاری به گونه‌ای است که اندازه رحم نصف یک رحم طبیعی است و به جای دو لوله فقط یک لوله فالوپ وجود دارد. اگر رحم سالم باشد و به خوبی رشد کرده باشد، امکان باردار شدن برای زن وجود دارد. با این حال، فرد در طول بارداری باید بسیار مراقب خود باشد و مدام تحت نظارت پزشک باشد؛ زیرا این مشکل می‌تواند منجر به از دست دادن بارداری و زایمان زودرس شود.
علائم هیپوپلازی رحم
با توجه به موارد ذکر شده، رحم کوچک علائم زیر را خواهد داشت:
-
عدم شروع قاعدگی در دوران بلوغ (آمنوره اولیه)
-
درد شکم
-
سوراخ واژن کوچک یا بدون سوراخ بودن آن
-
ناباروری
معمولاً ویژگی‌های جنسی ثانویه وجود دارد که نشان می‌دهد فعالیت تخمدان‌ها طبیعی هستند.
علل بروز رحم هیپولازی
شایع‌ترین دلایل بروز این مشکل می‌تواند سوء تغذیه در دوران شیرخوارگی و برخی از شرایط ژنتیکی باشد که منجر به بروز ناهنجاری در جنین می‌شود. سایر علل کمتر شایع عبارت‌اند از عفونت، ورزش شدید بدنی در دوران کودکی، سابقه خانوادگی، مصرف مواد مخدر و تومور. در واقع این مشکل اکثراً به دلیل اختلالات ژنتیکی رخ می‌دهد.
نحوه تشخیص رحم کوچک
دستگاه تناسلی زنان در دوران بلوغ رشد می‌کند و این تکامل یک سری علائم دارد که نشان می‌دهند عملکرد این بخش از بدن خوب است و مشکلی وجود ندارد. به عنوان مثال، قاعدگی، ظاهر شدن موهای زیر بغل و آکنه از جمله این نشانه‌ها هستند. یکی از بارزترین علائم این بیماری عدم قاعدگی یا آمنوره در زنان نوجوان است. هر چند همیشه این‌طور نیست، زیرا ممکن است فرد پریود شود اما دوره‌های بسیار نامنظم و دردناک داشته باشد.
از آنجایی که اندام تناسلی بیرونی طبیعی به نظر می‌رسد، رحم هیپوپلازی اغلب تا سن بلوغ تشخیص داده نمی‌شود. برای تشخیص باید ابتدا معاینه لگنی انجام شود. سپس پیشنهاد می‌شود که کارهای زیر را انجام دهید:
-
آزمایش خون
-
سونوگرافی
-
تصویربرداری MRI
سونوگرافی و MRI بهترین ابزارهای تصویربرداری برای تشخیص هیپوپلازی رحم هستند. در سونوگرافی رحم کوچک ممکن است موارد زیر مشاهده شود:
-
تنگی واژن یا آپلازی (واژن ممکن است کوچک باشد یا وجود نداشته باشد)
-
تنگی دهانه رحم (دهانه رحم کوچک و باریک)
-
لوله‌های فالوپ ضعیف
-
در موارد شدید، عدم وجود رحم (آپلازی رحم)
-
وجود نوارهای انقباض ضخیم شدن کانونی ناحیه اتصال در رحم
-
پیکربندی T شکل رحم
-
ضخامت آندومتر، ناحیه حفره آندومتر و طول حفره آندومتر ممکن است به طور قابل‌توجهی کم باشد.
-
کاهش قابل توجه طول دهانه رحم
-
کاهش پرفیوژن رحم
-
حجم میومتر کوچک یا کاهش یافته
چنانچه متوجه این علائم شدید با پزشک متخصص زنان و زایمان حتما تله ویزیت شوید.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.